Κωμόπολη στα παράλια της περιφερειακής ενότητας Ξάνθης, κοντά στον ποταμό Νέστο. Είναι χτισμένη κοντά στην αρχαία πόλη των Αβδήρων, η οποία χρονολογείται περίπου από τα μέσα του 7ου π.Χ. αιώνα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, την πόλη ίδρυσε ο Ηρακλής προς τιμήν του φίλου του Άβδηρου. Τα Άβδηρα υπήρξαν πατρίδα των φιλοσόφων Δημόκριτου, Λεύκιππου, Εκαταίου και Αναξάρχου, καθώς επίσης και του σοφιστή Πρωταγόρα, του αστρονόμου Βίωνα και του ποιητή Ανακρέοντα. Δυτικά του λιμανιού, βρίσκεται και η Σκάλα Αβδήρων, με μια μεγάλης έκτασης παραλία με λευκή άμμο, η οποία αποτελεί ιδανικό προορισμό αν θέλεις να απολαύσεις το ηλιοβασίλεμα. Την Καθαρά Δευτέρα, γίνεται εδώ διαγωνισμός χαρταετού που συνοδεύεται από γλέντι με παραδοσιακή μουσική. Στην πόλη, μπορείς να δεις το Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων και το Λαογραφικό Μουσείο. Το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου, πραγματοποιούνται στα Άβδηρα οι πενθήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις Δημοκρίτεια.

Η παλιά εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ξαναχτίστηκε το 1845 μετά από καταστροφή λόγω σεισμού. Ο γυναικωνίτης έχει σχήμα Π.

Ο Άγιος Χαράλαμπος αποτελεί το λιμάνι του οικισμού της Μαρώνειας και βρίσκεται περίπου 4 χιλιόμετρα νότια από αυτόν. Στην ίδια τοποθεσία, διασώζονται ελάχιστα ίχνη του αρχαίου λιμένα. EMT Greece The Pilot X Project (βίντεο)

Από τον Άβδηρο στον αβδηρητισμό Τα Άβδηρα ιδρύθηκαν κατά τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. από αποίκους των Κλαζομενών με οικιστή τον Τιμήσιο. Οι συγκρούσεις με τους γηγενείς Θράκες και η ελονοσία δεν βοήθησαν στην ομαλή ανάπτυξη της πόλης. Το 545 π.Χ. δεύτερη οργανωμένη αποίκιση επιχειρήθηκε από τους Τήιους, τους κατοίκους από την Τέω, την ελληνική πόλη στη χερσόνησο της Ερυθραίας στη Μ. Ασία. Σε αυτή την επιχείρηση μυθολογικός οικιστής ήταν ο Ηρακλής που ίδρυσε την πόλη για να τιμήσει τον γιο του Ερμή και φίλο του, Άβδηρο. Ο ήρωας Άβδηρος είχε βοηθήσει τον Ηρακλή σε έναν από τους 12 άθλους του, την αρπαγή των ανθρωποβόρων αλόγων του βασιλιά των Βιστόνων Θρακών, Διομήδη και σύμφωνα πάντα με τον μύθο, τα άγρια άλογα τον είχαν κατασπαράξει.  Αν και υπήρχαν τα ίδια προβλήματα με την πρώτη αποίκηση, αυτή τη φορά οι Τήιοι τα ξεπέρασαν. Αξιοποιώντας την εύφορη γη, τα δύο φυσικά λιμάνια και τη γεωγραφική θέση, τα Άβδηρα εξελίχθηκαν σε σημαντική πόλη του Βορείου Αιγαίου. Η πόλη έκοψε νόμισμα από το 540 π.Χ.  περίπου, σημάδι της οικονομικής ανάπτυξης. Εκτός από την οικονομική, μεγάλη ήταν και η πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης. Ο  Έλληνας φιλόσοφος  του 5ου αι. π.Χ. Λεύκιππος καταγόταν από τα Άβδηρα, όπως ο μαθητής του Δημόκριτος. Ανέπτυξαν την θεωρία ότι η ύλη αποτελείται από τα άτομα. Μεταξύ άλλων, στα αρχαία Άβδηρα γεννήθηκαν ή έζησαν οι φιλόσοφοι Πρωταγόρας, Εκαταίος και Ανάξαρχος και ο αστρονόμος και μαθηματικός Βίων. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Πίνδαρος, ο Ηρόδοτος, ο Ιπποκράτης, ο Θουκυδίδης, ο Διόδωρος Σικελιώτης και ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος έχουν αναφέρει στα έργα τους την πόλη των Αβδήρων από όπου πληροφορούμαστε πολλά για την εξέλιξή της. Μεταξύ των άλλων από τις ιστορικές πηγές μαθαίνουμε ότι στα Άβδηρα στρατοπέδευσε ο Ξέρξης το 480 και 479 π.Χ. στην εκστρατεία του κατά των Ελλήνων. Τις ιστορικές μαρτυρίες και πηγές επιβεβαιώνουν οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έχουν φέρει στο φως διάφορα ιδιωτικά και δημόσια κτίρια και νεκροταφεία. Οι επιθέσεις από το θρακικό φύλο των Τριβαλλών το 376 π.Χ. και μεταγενέστερα από τον Φίλιππο Β’, βασιλιά της Μακεδονίας, το 350 π.Χ. σε συνδυασμό με τις προσχώσεις του ποταμού Νέστου επέβαλαν τη μεταφορά και δημιουργία νέας πόλης νοτιότερα. Αυτή η νέα πόλη κτίστηκε ακολουθώντας το ιπποδάμειο σύστημα. Ευθύγραμμοι δρόμοι τέμνονται κάθετα δημιουργώντας οικοδομικά τετράγωνα και ευρύχωρες πλατείες. Οι θέσεις των δημόσιων κτιρίων, των κατοικιών και των ναών ήταν καθορισμένες. Εκτός από τη ρυμοτομία η πόλη διέθετε τείχη, δύο λιμάνια, ακρόπολη και θέατρο. Πιθανότατα τον 1ο αιώνα μ.Χ. τα τείχη καταστράφηκαν και η πόλη πέρασε σε φάση ύφεσης. Τον 4ο αιώνα μ.Χ. η μικρή πια πόλη μεταφέρθηκε και πάλι βορειότερα, στο λόφο της αρχαίας πόλης και ονομάστηκε Πολύστυλο, όπου και αναπτύχθηκε έως τον 14ο αιώνα μ.Χ.  Η αρχαία πόλη έμελλε να γίνει γνωστή για τον αβδηρητισμό, την αφέλεια και μωρία των κατοίκων της, που ίσως οφειλόταν στις ασθένειες και τον υψηλό πυρετό από τις ελώδεις εκτάσεις κοντά στα Άβδηρα. Υπουργείο Πολιτισμού  Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων Ντοκιμαντέρ: Τα αρχαία Άβδηρα (1988) JTI Target (βίντεο)

Στην οδική αρτηρία της Μακεδονίας και της Θράκης Στα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ. όταν πια η Μακεδονία αποτελούσε ρωμαϊκή κτήση και νέες επαρχίες δημιουργούνται ανατολικότερα, η χάραξη οδικών δικτύων και η ανάπτυξη των υπαρχόντων κρίνεται αναγκαία για τη σύνδεση της Ρώμης με όλες τις κτήσεις της. Έτσι στη Μακεδονία και τη Θράκη το οδικό δίκτυο που υπήρχε ήδη από την αρχαϊκή εποχή (7ος-6ος αι. π.Χ.) και είχε αναπτυχθεί μεταγενέστερα από τους Μακεδόνες βασιλείς, εκσυγχρονίστηκε και επεκτάθηκε. Το έργο αυτό έφερε σε πέρας μεταξύ των ετών 146 και 120 π.Χ., ο ανθύπατος της Μακεδονίας Γναίος Εγνάτιος, από τον οποίον πήρε και το όνομά της η οδός. Ξεκινούσε δυτικά από την Απολλωνία και το Δυρράχιο στην Ιλλυρία, τη σημερινή Αλβανία, και κατέληγε στο Βυζάντιο, στη σημερινή Κωνσταντινούπολη. Ουσιαστικά, ένωνε την Αδριατική με τον Εύξεινο Πόντο και παρέμεινε σε χρήση και στους επόμενους αιώνες έως την οθωμανική περίοδο. Το μήκος της αρχαίας Εγνατίας από την Αδριατική μέχρι τον Έβρο ήταν 861 χιλιόμετρα και στο μεγαλύτερο μέρος της, στις περιφερειακές ενότητες της Ξάνθης και της Ροδόπης, διακρίνεται κατά τόπους δίπλα στη σύγχρονη Εγνατία οδό. Τμήματά της διακρίνονται και σώζονται σε καλή κατάσταση στους Φιλίππους, στην Καβάλα, από τον οικισμό του Σταυρού έως την εθνική οδό Δράμας-Καβάλας και νοτιότερα κοντά στον Άγιο Σύλλα από το νοσοκομείο της πόλης έως τη συμβολή των οδών Μακεδονίας και Εγνατίας, κοντά στο ξενοδοχείο Εγνατία. Από την ύπαρξη σταθμών και πύργων που σχετίζονται με την ασφάλεια και τις υπηρεσίες της οδού, η αρχαία Εγνατία περνούσε από το Ακόντισμα όπου σώζονται τα ίχνη φρουρίου, από την Τόπειρο, την Ξάνθη, την Παλιά Μορσίνη και το Πετροχώρι και τα χωριά Σεμέλη και Αγέλη. Ανατολικά διακρίνονται τμήματά της κοντά στην Αλεξανδρούπολη και την Τραϊανούπολη. Πιο συγκεκριμένα στα όρια των Νομών Ροδόπης-Έβρου εντοπίστηκαν ορεινά τμήματα στην περιοχή Κόμαρος, βορειοανατολικά του αρχαιολογικού χώρου της Ζώνης. Στο νομό Έβρου διασώζονται τμήματα κοντά στη Μέστη, δίπλα στην παλιά εθνική οδό, 3χλμ. ανατολικά της Αλεξανδρούπολης και της Τραϊανούπολης προς τους οικισμούς Μαΐστρος και Απαλό. Υπουργείο Πολιτισμού  Εγνατία Οδός Α.Ε.  Ντοκιμαντέρ: Αρχαίοι Φίλιπποι (1988)

Αρχαία Μαρώνεια, το κόσμημα της Ροδόπης Στην Οδύσσεια ο Όμηρος αναφέρει τον μυθικό ήρωα της Θράκης Ίσμαρο, τη χώρα των Κικόνων όπου ιερέας του Απόλλωνα ήταν ο Μάρων. Η παράδοση θέλει τον ιερέα να είναι ο οικιστής της αποικίας που ίδρυσαν οι κάτοικοι της Χίου, στα μέσα του 7ου αι. π.Χ., από τον οποίον πήρε το όνομά της η πόλη. Διάφορες ιστορικές πηγές μαρτυρούν την οικονομική ανάπτυξη της πόλης, την προσάρτηση της στη Μακεδονία τον 4ο αιώνα π.Χ. και την ακμή της κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή που αναπτύσσεται μεταξύ της παραλίας του Άγιου Χαράλαμπου και του όρους Ίσμαρος έχει αποκαλύψει πολύ σημαντικά αρχαία ερείπια, όπως την οχυρωμένη ακρόπολη στον Άι-Γιώργη που χρονολογείται στον 9ο-8ο αι. π.Χ. με πύλη κατασκευασμένη από γρανίτη. Σήμερα διακρίνονται οι μονολιθικές παραστάδες. Η ακρόπολη ταυτίζεται με την πόλη των Κικόνων Ισμάρα ή Ίσμαρο. Από τον 4ο αιώνα π.Χ. σώζονται το ιερό που αποδίδεται στον θεό Διόνυσο, τα τείχη της πόλης που είχαν συνολικό μήκος 10 χιλιομέτρων και η οικία που χρονολογείται από τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. με ψηφιδωτό δάπεδο καθώς και άλλα συγκροτήματα κτιρίων. Νότια του οικισμού της Μαρώνειας, στη θέση Καμπάνα, βρίσκεται το αρχαίο θέατρο. Από τη Ρωμαϊκή εποχή σώζονται η ρωμαϊκή αγορά της πόλης και το ρωμαϊκό πρόπυλο από την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού (124-125 μ.Χ.)  Η πρώτη ανθρώπινη παρουσία στην ευρύτερη περιοχή εμφανίζεται στο σπήλαιο του Κύκλωπα Πολύφημου και χρονολογείται από τη νεολιθική περίοδο (5300-3800 π.Χ.) και την πρώιμη χαλκοκρατία. Υπουργείο Πολιτισμού Διάζωμα Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός EMT Greece Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων Ντοκιμαντέρ: Κομοτηνή, η πρωτεύουσα της Θράκης (1998) Ντοκιμαντέρ: Ο ελληνικός αποικισμός στην αρχαία Θράκη (1988) komotini.gr (βίντεο) Ροδόπη, ένας αειφόρος τουριστικός προορισμός (βίντεο)

Τα Άβδηρα ζωντανεύουν μέσα από τα ευρήματα των ανασκαφών Τα ευρήματα των πολυετών ανασκαφών της αρχαίας πόλης των Αβδήρων και των νεκροταφείων της εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο. Μέσα από τις θεματικές ενότητες του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου καθώς και των ταφικών εθίμων παρουσιάζεται η εξέλιξη των Αβδήρων και η ανθρώπινη δραστηριότητα από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τον 12ο αιώνα μ.Χ. Συνοδευτικά των αρχαιολογικών ευρημάτων είναι επεξηγηματικά κείμενα, χάρτες και φωτογραφίες που έχουν σκοπό την καλύτερη δυνατή παρουσίαση των επισκεπτών αλλά και την επιμόρφωση των μαθητών για την τοπική ιστορία αφού σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα.  Υπουργείο Πολιτισμού Αρχαιολογικά Mουσεία της Ελλάδας JTI Target (βίντεο)

Το παραδοσιακό αρχοντικό Ταβανιώτη στη Μαρώνεια Το αρχοντικό Ταβανιώτη, χτισμένο μεταξύ 1880 και 1885 από τον Παρράσιο Ταβανιώτη, αποτελεί στολίδι για τον οικισμό της Μαρώνειας. Το διώροφο αρχοντικό είναι λαμπρό δείγμα τοπικής αρχιτεκτονικής. Στα δωμάτια και τους χώρους του στεγάζει ευρήματα από τις ανασκαφές στη γύρω περιοχή σε μια ολοκληρωμένη έκθεση με θέμα "Η Μαρώνεια και ο Ίσμαρος από τα προϊστορικά μέχρι τα νεότερα χρόνια". Η έκθεση των αρχαιοτήτων εμπλουτίζεται με κείμενα και φωτογραφίες για την καλύτερη κατανόηση της ιστορίας του τόπου. Αρχαιολογικά Mουσεία της Ελλάδας Υπουργείο Πολιτισμού Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων

Η λίμνη Βιστωνίδα στα σύνορα των περιφερειακών ενοτήτων Ξάνθης και Ροδόπης είναι μία από τις πιο ιδιαίτερες λίμνες της Ελλάδας με πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και χαρακτηριστικά. Η ονομασία της προέρχεται από την αρχαία ονομασία της περιοχής και της πόλης της Βιστονίας ή Βιστωνίας, την οποία ίδρυσε ο μυθικός Βίστων, και όπου διέμεναν οι Βίστονες. Η λίμνη αναφέρεται από πολλούς συγγραφείς, γεωγράφους και περιηγητές με πρώτον τον Στράβωνα. Γύρω της υπάρχουν χωριά, όπως το Σέλινο, η Νέα Κεσσάνη το Κοπτερό, η Σάλπη, η Νέα Καλλίστη και το Γλυκονέρι, από τα οποία ξεκινούν χωματόδρομοι που φτάνουν κοντά στις όχθες της λίμνης. Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας με έκταση που φτάνει τα 45 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και μέσο βάθος περίπου 4 μέτρα. Αποτελεί τμήμα ενός συμπλέγματος από υγροτόπους και μέρος του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Νέστου, Βιστωνίδας, Ισμαρίδας, ενώ μαζί με το Πόρτο Λάγος βρίσκεται στην κορυφή των οικοτουριστικών προορισμών στη χώρα μας. Είναι υφάλμυρη λίμνη που τροφοδοτείται από τους ποταμούς Κόσυνθο, Κομψάτο και Ασπροπόταμο. Απολήγει σε μικρές λιμνοθάλασσες, ορισμένες εκ των οποίων χρησιμοποιούνται για την εκτροφή ψαριών. Στα νότια, χωρίζεται από το Θρακικό πέλαγος και τον Βιστωνικό κόλπο μέσω μίας στενής λωρίδας γης, όπου εκτείνονται οι υγρότοποι του Πόρτο Λάγος, ενώ στα βόρεια η λίμνη φτάνει σχεδόν μέχρι τους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης. Ο υγροβιότοπος προστατεύεται από τη σύμβαση Ramsar. Γύρω από τη λίμνη βρίσκονται εκτεταμένοι καλαμιώνες και δάση με αλμυρίκια μέχρι βάλτους, βουρλώνες και υγρά λιβάδια (υγρολίβαδα), πολλά εκ των οποίων έχουν σήμερα μετατραπεί σε αγρούς. Εδώ υψώνονται δέντρα, όπως ασημόλευκες, καβάκια, σκλήθρα, ιτιές, φράξοι, φτελιές, πλάτανοι. Εδώ επίσης συναντάμε υδρόφιλα είδη, όπως η νεραγκούλα, τα ψαθιά, η νεροκαστανιά, η σιληνή, περικοκλάδες και ίριδες. Η λίμνη αποτελεί παράδεισο για την ορνιθοπανίδα, και φιλοξενεί έναν τεράστιο αριθμό πτηνών που την διαλέγουν για να ξεχειμωνιάσουν. Εδώ θα συναντήσουμε πτηνά όπως το σπάνιο κεφαλούδι, που ακολουθείται από είδη, όπως κιρκίρια, καπακλήδες, γκισάρια, σφυριχτάρια, πρασινοκέφαλες, ψαλίδες, χουλιαρόπαπιες, βαλτόπαπιες, φερεντίνια, μαυροκέφαλες, βαρβάρες και σπάνιους θαλασσοπρίστες. Από τα αρπακτικά εδώ κυνηγούν σπάνιοι βασιλαετοί, θαλασσαετοί, στικταετοί, κραυγαετοί, φιδαετοί, χειμωνόκιρκοι, πολλοί καλαμόκιρκοι, τσίφτες, αετογερακίνες, γερακίνες, ξεφτέρια, σαΐνια, βραχοκιρκίνεζα, κιρκινέζια, πετρίτες, δεντρογέρακα, βαλτόμπουφοι, νανόμπουφοι, τυτούδες και κουκουβάγιες. Στα χωράφια σταθμεύουν περιστασιακά ασπρομέτωπες χήνες, σταχτόχηνες και κοκκινόχηνες, ενώ τον χειμώνα στη λίμνη καταφθάνουν βουβόκυκνοι, αγριόκυκνοι και νανόκυκνοι. Άλλα σημαντικά είδη είναι τα φοινικόπτερα, οι αργυροπελεκάνοι, οι ροδοπελεκάνοι, οι λαγγόνες, οι ήταυροι, οι χαλκόκοτες, οι χουλιαρομύτες, οι πορφυροτσικνιάδες και οι μαύροι πελαργοί. Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται από μαυροβουτηχτάρια, νανοβουτηχτάρια, σκουφοβουτηχτάρια, νυχτοκόρακες, σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νεροκοτσέλες, στρειδοφάγους, αβοκέτες, πετροτουρλίδες, καλαμοκανάδες, καλημάνες, αγκαθοκαλημάνες, διάφορες σκαλίδρες, μαυρότρυγγες, κοκκινοσκέληδες, μπεκατσίνια, μαχητές, πρασινοσκέληδες, τουρλίδες, σιγλίγουρους, θυελλόγλαρους, λεπτόραμφους γλάρους, ποταμογλάρονα, νανογλάρονα, αλκυόνες, ψευταηδόνια, υφάντρες, μουστακαλήδες και ψαρόνια. Στη λιμνοθάλασσα της Βιστωνίδας θα βρεις ένα ιδανικό μέρος για παρατήρηση διαφόρων ειδών πουλιών όλες τις εποχές του χρόνου. Από τα 260 περίπου είδη που παρατηρούνται εδώ, τα 9 είναι σπάνια ή απειλούμενα, όπως το κεφαλούδι και η νανόχηνα. Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός Ντοκιμαντέρ: Λίμνη Βιστωνίς (1990) Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη Ντοκιμαντέρ: Οι υγροβιότοποι της Θράκης (1985) Ντοκιμαντέρ: Τα ποτάμια της Θράκης (1986) komotini.gr (βίντεο) Ροδόπη, ένας αειφόρος τουριστικός προορισμός (βίντεο)

Η μεσαιωνική γέφυρα στον Κομψάτο ποταμό Μεταξύ των οικισμών Ίασμου και Πολύανθου σώζεται λιθόκτιστη βυζαντινή γέφυρα. Αποδίδεται σε τεχνίτες από την Ήπειρο και χρονολογείται στον 15ο αιώνα. Η γέφυρα έχει προσανατολισμό Δύση-Ανατολή. Αρχικά είχε τρία τόξα αλλά σήμερα σώζονται μόνο το ανατολικό και το μεσαίο τόξο που ήταν και το ψηλότερο. Τα σωζόμενα τόξα έχουν άνοιγμα 21.80 μ. και ύψος 17 μ., αντίστοιχα, και το ύψος του μεσαίου είναι 12 μ. Στα μεσόβαθρα υπάρχουν ανακουφιστικά ανοίγματα. Η γέφυρα ήταν κτισμένη σε ζωτικής σημασίας σημείο καθώς γύρω έχουν εντοπιστεί ερείπια αρχαιοτήτων και βορειότερα βρίσκεται το βυζαντινό κάστρο του Πολυάνθου. Υπουργείο Πολιτισμού EMT Greece Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων komotini.gr (βίντεο) The Pilot X Project (βίντεο)

Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης αποτελεί σημαντικό υγροτοπικό σύμπλεγμα που εκτείνεται σε 930.000 περίπου στρέμματα, και αποτελείται από το Δέλτα του Νέστου και των λιμνών Βιστωνίδας και Ισμαρίδας. Ιδρύθηκε το 2008, με σκοπό την προστασία της πλούσιας χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Υπάρχουν δύο κέντρα πληροφόρησης για το εθνικό πάρκο: το Κέντρο Πληροφόρησης Λίμνης Βιστωνίδας, στη δυτική είσοδο του Πόρτο Λάγος, καθώς επίσης και το Κέντρο Πληροφόρησης του Δέλτα του Νέστου, στην Κεραμωτή της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας. Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης Ντοκιμαντέρ: Δέλτα Νέστου (1990)

Μία από τις παλαιότερες κωμοπόλεις της περιφερειακής ενότητας Ροδόπης. Οι χριστιανοί και μουσουλμάνοι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Σημαντικά αξιοθέατα αποτελούν το πέτρινο τοξωτό γεφύρι του 17ου-18ου αιώνα στον ποταμό Κομψάτο, η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου του 18ου αιώνα, και τα Θρακικά Μετέωρα, ένα φυσικό τοπίο μοναδικής ομορφιάς. Μεταξύ άλλων, στον Ίασμο γεννήθηκε ο καθηγητής οικονομίας και πρώην υπουργός οικονομικών Γεώργιος Χουλιαράκης. Δήμος Ιάσμου

Τα ερείπια που διακρίνονται κοντά στον οικισμό του Πόρτο Λάγος ανήκουν στη βυζαντινή οχύρωση των Πόρων. Αν και σήμερα σώζονται μόνο 170 μέτρα από τον περίβολο, υπολογίζεται ότι η έκτασή του ήταν πολύ μεγαλύτερη. Διακρίνονται οι πύργοι και οι σκάλες που οδηγούσαν στον περίδρομο του περιμετρικού τείχους. Η ονομασία προέρχεται από τον πόρο, το πέρασμα δηλαδή από το θρακικό πέλαγος στη λίμνη Βιστωνίδα. Αυτός ήταν ο λόγος που αναπτύχθηκε σημαντικά καθώς έπαιζε σημαντικό ρόλο εμπορικά και στρατηγικά. Η ίδρυση των Πόρων χρονολογείται τον 9ο ή 10ο αιώνα. Καταστράφηκε από τον Βούλγαρο τσάρο Ιβάν Α΄ γνωστό ως Καλογιάννη ή Σκυλογιάννη. Η οριστική εγκατάλειψη του οικισμού ήρθε τον 14ο αιώνα. Καστρολόγος

Ο Κομψάτος είναι ποταμός της Θράκης με μήκος 68 χιλιόμετρα. Πηγάζει από την οροσειρά της Ροδόπης, συγκεκριμένα την περιοχή του Εχίνου. Μετά από μια πορεία ανάμεσα σε απόκρημνες και δυσπρόσιτες πλαγιές, καταλήγει στην πεδιάδα της Ξάνθης και εκβάλλει στο βόρειο τμήμα της λίμνης Βιστωνίδας. Κάποιοι ερευνητές τον ταυτίζουν με τον αρχαίο Κοσσινίτη ποταμό, ο οποίος αναφέρεται σε συγγραφείς της αρχαιότητας. Σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν ο ποταμός από τον οποίο έπιναν νερό τα άλογα του Διομήδη και αγρίευαν. Ο Κομψάτος αποτελεί σημαντικό βιότοπο με πλούσια ορνιθοπανίδα για 130 περίπου είδη πουλιών, ορισμένα από τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση.  Στο σημείο του ποταμού που βρίσκεται ανάμεσα στον Ίασμο και τον Πολύανθο, σώζεται τμήμα οθωμανικού πέτρινου τοξωτού γεφυριού, το οποίο είναι γνωστό και ως γέφυρα Πολυάνθου, και χρονολογείται στον 15ο αιώνα. Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός Ροδόπη, ένας αειφόρος τουριστικός προορισμός (βίντεο)

Στους δύο ορόφους του Λαογραφικού Μουσείου Αβδήρων, φιλοξενούνται εκθέματα τα οποία χρονολογούνται από το 1830 έως το 1850, και καλύπτουν δύο θεματικές ενότητες: την αγροτική ζωή, και την υφαντική τέχνη. Στο ισόγειο του μουσείου, εκτίθενται αγροτικά εργαλεία, οικιακά σκεύη και μικροέπιπλα, ενώ στον δεύτερο όροφο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει δείγματα υφαντικής όπως χαλιά, κεντήματα, ενδυμασίες, εργόχειρα, και διακοσμητικά στολίδια. Το μουσείο στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτίριο του παλαιού δημοτικού σχολείου το οποίο χτίστηκε γύρω στο 1860 και βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία του χωριού. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό νεοκλασικό κτίριο φτιαγμένο από πέτρα και ξύλο. Πληροφορίες για τις ώρες λειτουργίας και τις εκθέσεις του μουσείου μπορείτε να βρείτε στον ιστότοπο του Δήμου Αβδήρων και στη σελίδα στο FB. JTI Target (βίντεο)

Μέτριου μεγέθους και σφαιρικού σχήματος ελιά από την ευρύτερη περιοχή της Μαρώνειας με χαρακτηριστική γλυκόπικρη γεύση. Είναι βρώσιμη αλλά γίνεται και λάδι.

Μετόχι της μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, στη νησίδα της λίμνης Βιστωνίδας ή Μπουρού, κοντά στον οικισμό Πόρτο Λάγος. Η μονή συνδέεται με την ξηρά με ξύλινη γέφυρα και διαθέτει μικρό ξενώνα. Μια μικρή αδελφότητα, η οποία προέρχεται από τη μονή Βατοπαιδίου, λειτουργεί καθημερινά στη μονή. Στις 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Νικολάου, συγκεντρώνεται εδώ πλήθος πιστών. Η δημιουργία της μονής συνδέεται με ορισμένες παραδόσεις. Σύμφωνα με την πρώτη, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Αρκάδιος προσέφερε στη Μονή Βατοπαιδίου την περιοχή στη Βιστωνίδα, όπου στη συνέχεια δημιουργήθηκε το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, ως ανταπόδοση στην Παναγία για τη σωτηρία του από ένα ναυάγιο που συνέβη κοντά στην περιοχή της Μονής Βατοπαιδίου.  Η δεύτερη παράδοση αναφέρεται στη θαυματουργό διάσωση της άρρωστης κόρης ενός Οθωμανού γαιοκτήμονα από έναν ορθόδοξο ασκητή, ο οποίος βρισκόταν στην περιοχή του Πόρτο Λάγος. Για να ευχαριστήσει τον Θεό για τη σωτηρία της κόρης του, ο ευγνώμων πατέρας δώρισε τα κτήματα που είχε στην περιοχή για τη δημιουργία μιας χριστιανικής μονής. JTI Target (βίντεο)

Χωριό του νομού Ξάνθης, πολύ κοντά στη λίμνη Βιστωνίδα. Είναι από τα χωριά στα οποία κάθε χρόνο, στις 8 Ιανουαρίου, αναβιώνει το έθιμο της Μπάμπως (Γυναικοκρατία). Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός  

Ποταμός που αποτελεί το φυσικό δυτικό σύνορο της Θράκης. Οι πηγές του βρίσκονται στη Βουλγαρία, και ο ποταμός διασχίζει τα βουνά μεταξύ Ορβήλου και Ροδόπης, περνά τα Τέμπη από τη Σταυρούπολη έως τους Τοξότες. Εκβάλλει στο Θρακικό πέλαγος απέναντι από τη Θάσο. Το συνολικό του μήκος φτάνει τα 234 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 130 χιλιόμετρα βρίσκονται εντός της Ελληνικής επικράτειας. Η κατεύθυνση που ακολουθεί είναι, γενικά, νοτιοανατολική. Στη διαδρομή του από τους Τοξότες μέχρι και τις εκβολές του, σε μήκος 27 χιλιομέτρων, ο ποταμός διασχίζει ένα από τα σημαντικότερα παραποτάμια υδροχαρή δάση της Ευρώπης, το Κοτζά Ορμάν. Το Δέλτα του Νέστου αποτελεί υδροβιότοπο διεθνούς σημασίας. Ο Νέστος λατρεύτηκε ως ιερός ποταμός από τους Θράκες κατά την αρχαιότητα, ενώ αναφορές σε αυτόν έχουν γίνει από πολλούς αρχαίους συγγραφείς, όπως, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Πτολεμαίος και άλλοι.  Ντοκιμαντέρ: Νέστος, το ποτάμι της ζωής (1985) Ντοκιμαντέρ: Η ζωή στα ελληνικά ποτάμια (1995) Ντοκιμαντέρ: Κοιτάζοντας τον Νέστο (1994) Ντοκιμαντέρ: Τα ποτάμια της Θράκης (1986) Ντοκιμαντέρ: Νέστος - Ροδόπη (1999) Ο ποταμός Νέστος και το Δέλτα του Δήμος Τοπείρου (βίντεο)

Τα όρη Βυρσίνης - γνωστά και με το όνομα Μεγάλο Λιβάδι - αποτελούν ορεινό όγκο στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Εκτείνονται στα βορειοανατολικά της περιφερειακής ενότητας Ροδόπης και εκτείνονται μέχρι την περιφερειακή ενότητα Έβρου. Είναι η φυσική συνέχεια της οροσειράς της Ανατολικής Ροδόπης προς τα ανατολικά. Στα όρη Βυρσίνης έχουν τις πηγές τους οι ποταμοί Λίσσος (στη νότια πλευρά), και Διαβολόρεμα (στα βόρεια). Στα νότια του ορεινού όγκου βρίσκονται τα Πομακοχώρια, όπου κατοικεί η ελληνική κοινότητα των Πομάκων. Στην περιοχή αυτή, κοντά στην κορυφή Χίλια, έχουν βρεθεί διάσπαρτες προϊστορικές βραχογραφίες.  Στα βουνά συναντάμε φυλλοβόλα δάση κυρίως με βελανιδιές. Τη χλωρίδα συμπληρώνουν δέντρα, όπως σφενδάμια, φτελιές, οστρυές, σκλήθρα, ιτιές, πλατάνια, λεύκες, φράξοι, κράταιγοι, βατομουριές, αλλά και κάποια δάση με οξιές. Από την πλούσια χλωρίδα ξεχωρίζουν είδη όπως η καμπανούλα, το αγριογαρίφαλο, οι ορχιδέες, το βαλσαμόχορτο, η βιόλα. ecothraki

Αμμώδης παραλία μήκους 550 μέτρων με πόες και θάμνους που φυτρώνουν σποραδικά. Στη βαθιά της θάλασσα ζουν φύκια. Διάλεξε την παραλία Αβδήρων αν θέλεις να κολυμπήσεις σε ήρεμα νερά. Αν και δεν υπάρχουν πολλές τουριστικές υποδομές, η παραλία είναι από τις αγαπημένες των ντόπιων και προσφέρεται, εκτός από κολύμπι, και για ψάρεμα. Μπορείς να συνδυάσεις το μπάνιο σου με την επίσκεψη στα γειτονικά αρχαία Άβδηρα. Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης της Ελλάδας

Χωριό της περιφερειακής ενότητας Ροδόπης, στους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης, κοντά στον ποταμό Κομψάτο. Πολύ κοντά στο χωριό έχουν βρεθεί ερείπια βυζαντινού κάστρου (κάστρο Πολυάνθου), καθώς επίσης και λιθόχτιστο γεφύρι (γέφυρα Πολυάνθου). Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων

Οικισμός στα σύνορα Ξάνθης και Ροδόπης, στο σημείο όπου η λίμνη Βιστωνίδα ενώνεται με το Θρακικό Πέλαγος. Αποτελεί γνωστό ψαρότοπο, αν και όχι τόσο πλούσιο όσο παλιότερα. Τα κυριότερα είδη που ψαρεύονται είναι το λαβράκι και η μουρμούρα. Καλά νέα για όσους αρέσκονται στην παρατήρηση πουλιών, καθώς στα γύρω πεύκα συχνάζουν πολλοί ερωδιοί. Η περιοχή προσφέρεται και για βόλτες με ποδήλατο ή με τα πόδια, καθώς υπάρχουν διάδρομοι, χωματόδρομοι και μονοπάτια. Φυσικά, μπορείς να κάνεις και πανέμορφες βαρκάδες. Οδηγός Ξάνθης Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη The Pilot X Project (βίντεο)

Ένα σπήλαιο βγαλμένο από την Οδύσσεια Το σπήλαιο έχει μήκος 350μ. και πλάτος που κυμαίνεται μεταξύ 15 και 50 μ. Υπάρχουν δύο ανοίγματα για την είσοδο σε αυτό. Το σπήλαιο παρουσιάζει ενδιαφέρον για το σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό του ανάγλυφο αλλά και για τη σύνδεσή του με την Οδύσσεια του Ομήρου. Συγκεκριμένα στη ραψωδία ι352-452 ο Όμηρος αναφέρεται  στους Κίκονες και τον ιερέα του Απόλλωνα στην πόλη Ίσμαρο, τον Μάρωνα. Το σπήλαιο παρουσιάζει ανθρώπινη παρουσία αλλά όχι συνεχόμενη. Τα πρώτα δείγματα χρήσης είναι από τη νεολιθική περίοδο και την πρώιμη χαλκοκρατία και τα τελευταία κατά τη βυζαντινή, τέλη του 12ου και στο 13ο αι. μ.Χ. Η οργανωμένη εγκατάσταση αυτής της περιόδου δικαιολογείται από τις αναταράξεις στη βυζαντινή αυτοκρατορία λόγω εμφυλίων μεταξύ των αυτοκρατόρων και λεηλασιών από τους Καταλανούς στα παράλια της Θράκης. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ταφές αλλά και πολλά όστρακα εμπορικών αμφορέων κρασιού από την ύστερη αρχαιότητα, οπότε το σπήλαιο θα χρησίμευε ως αποθηκευτικός χώρος. Το σπήλαιο ολοκληρώνει την εικόνα για την ανθρώπινη δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή της Μαρώνειας. Υπουργείο Πολιτισμού Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων

Βόρεια του ομώνυμου οικισμού, στους πρόποδες του Παγγαίου όρους υπάρχουν πολλά σπήλαια και βραχοσκεπές. Το σπήλαιο Πλατανότοπου αποτελείται από δύο θαλάμους. Το εσωτερικό του ήταν σε χρήση στην αρχαιότητα καθώς έχουν βρεθεί κεραμικά όστρακα προϊστορικών και ιστορικών χρόνων. Δεν είναι επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος. Εάν θέλετε να επισκεφθείτε την περιοχή ακολουθήστε το μονοπάτι δίπλα στο ρέμα. Το σπήλαιο βρίσκεται σε απόσταση 1,7 χλμ. Οι οδηγίες από κατοίκους της περιοχής ή τη Σπηλαιολογική Ομάδα Καβάλας θα σας βοηθήσουν να εντοπίσετε την τοποθεσία. Υπουργείο Πολιτισμού Σπηλαιολογική Ομάδα Καβάλας Δήμος Καβάλας

Στο λατρευτικό σπήλαιο της Παναγίας Πολύ κοντά στα νοτιοανατολικά σπίτια του οικισμού Μουσθένη, στους νότιους πρόποδες του Παγγαίου όρους, βρίσκεται το σπήλαιο της Παναγιάς οι Τρύπες. Το σπήλαιο έχει τρεις εισόδους και χρησιμοποιείται ως χώρος λατρείας. Παρόμοια λατρευτική χρήση είχε και στο παρελθόν. Σύμφωνα με τις λαϊκές παραδόσεις το σπήλαιο επικοινωνεί εσωτερικά με το μοναστήρι της Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας που βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες του Παγγαίου κοντά στην Νικήσιανη. Εικάζεται ότι τα τρία σπηλαιοανοίγματα μπορεί να είναι μεταλλευτικές στοές από την αρχαιότητα.  Υπουργείο Πολιτισμού