Στην οδική αρτηρία της Μακεδονίας και της Θράκης

Στα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ. όταν πια η Μακεδονία αποτελούσε ρωμαϊκή κτήση και νέες επαρχίες δημιουργούνται ανατολικότερα, η χάραξη οδικών δικτύων και η ανάπτυξη των υπαρχόντων κρίνεται αναγκαία για τη σύνδεση της Ρώμης με όλες τις κτήσεις της. Έτσι στη Μακεδονία και τη Θράκη το οδικό δίκτυο που υπήρχε ήδη από την αρχαϊκή εποχή (7ος-6ος αι. π.Χ.) και είχε αναπτυχθεί μεταγενέστερα από τους Μακεδόνες βασιλείς, εκσυγχρονίστηκε και επεκτάθηκε.

Το έργο αυτό έφερε σε πέρας μεταξύ των ετών 146 και 120 π.Χ., ο ανθύπατος της Μακεδονίας Γναίος Εγνάτιος, από τον οποίον πήρε και το όνομά της η οδός. Ξεκινούσε δυτικά από την Απολλωνία και το Δυρράχιο στην Ιλλυρία, τη σημερινή Αλβανία, και κατέληγε στο Βυζάντιο, στη σημερινή Κωνσταντινούπολη. Ουσιαστικά, ένωνε την Αδριατική με τον Εύξεινο Πόντο και παρέμεινε σε χρήση και στους επόμενους αιώνες έως την οθωμανική περίοδο.

Το μήκος της αρχαίας Εγνατίας από την Αδριατική μέχρι τον Έβρο ήταν 861 χιλιόμετρα και στο μεγαλύτερο μέρος της, στις περιφερειακές ενότητες της Ξάνθης και της Ροδόπης, διακρίνεται κατά τόπους δίπλα στη σύγχρονη Εγνατία οδό. Τμήματά της διακρίνονται και σώζονται σε καλή κατάσταση στους Φιλίππους, στην Καβάλα, από τον οικισμό του Σταυρού έως την εθνική οδό Δράμας-Καβάλας και νοτιότερα κοντά στον Άγιο Σύλλα από το νοσοκομείο της πόλης έως τη συμβολή των οδών Μακεδονίας και Εγνατίας, κοντά στο ξενοδοχείο Εγνατία.

Από την ύπαρξη σταθμών και πύργων που σχετίζονται με την ασφάλεια και τις υπηρεσίες της οδού, η αρχαία Εγνατία περνούσε από το Ακόντισμα όπου σώζονται τα ίχνη φρουρίου, από την Τόπειρο, την Ξάνθη, την Παλιά Μορσίνη και το Πετροχώρι και τα χωριά Σεμέλη και Αγέλη. Ανατολικά διακρίνονται τμήματά της κοντά στην Αλεξανδρούπολη και την Τραϊανούπολη. Πιο συγκεκριμένα στα όρια των Νομών Ροδόπης-Έβρου εντοπίστηκαν ορεινά τμήματα στην περιοχή Κόμαρος, βορειοανατολικά του αρχαιολογικού χώρου της Ζώνης. Στο νομό Έβρου διασώζονται τμήματα κοντά στη Μέστη, δίπλα στην παλιά εθνική οδό, 3χλμ. ανατολικά της Αλεξανδρούπολης και της Τραϊανούπολης προς τους οικισμούς Μαΐστρος και Απαλό.

Υπουργείο Πολιτισμού 

Εγνατία Οδός Α.Ε. 

Ντοκιμαντέρ: Αρχαίοι Φίλιπποι (1988)