Η γεωγραφική θέση, το φυσικό λιμάνι και η γειτνίαση της Καβάλας με το Παγγαίο όρος καθιστούν την πόλη μία από τις αρχαιότερες πόλεις της περιοχής. Είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού.
Στην αρχαιότητα ονομαζόταν Νεάπολη και στο Βυζάντιο Χριστούπολη, ενώ από το 1470 έχει τη σημερινή της ονομασία. Διαθέτει ένα από μεγαλύτερα επιβατικά λιμάνια (Απόστολος Παύλος) και ένα από τα σημαντικότερα εμπορικά λιμάνια (Φίλιππος Β'). Επίσης διαθέτει Διεθνές Αεροδρόμιο (Μέγας Αλέξανδρος) και αποτελεί την έδρα της μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου. Η πόλη είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Σύμβολο. Στην ευρύτερη περιοχή, ο Παύλος διέδωσε τον Χριστιανισμό στην Ευρώπη (49 μ.Χ.) και βάφτισε την πρώτη Ευρωπαία χριστιανή.
Η ιστορία της Καβάλας ξεκινά από τους προϊστορικούς χρόνους. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, εγκαταστάθηκαν στην πόλη Έλληνες πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, την Ανατολική Ρωμυλία και τη Μικρά Ασία, οι οποίοι, μαζί με τις παραδόσεις τους, μετέφεραν και την καπνοκαλλιέργεια, που αποτέλεσε κινητήρια παραγωγική δύναμη της Καβάλας και την οδήγησε σε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη.
Πολλά και σημαντικά είναι τα αξιοθέατα της πόλης ανάλογα με την ιστορική περίοδο στην οποία ανήκουν. Ειδικότερα, στην οθωμανική περίοδο εντάσσονται το τέμενος Ιμπραήμ Πασά, που μετατράπηκε σε ορθόδοξο ναό Αγίου Νικολάου, το Τζαμί Χαλίλ Μπέη, το Ιμαρέτ Καβάλας, η Οικία Μεχμέτ Αλή Πασά, το Φρούριο Καβάλας, οι Καμάρες, παλιό υδραγωγείο της πόλης, το 5ο Γυμνάσιο Καβάλας, που χτίστηκε από τον Τούρκο καπνέμπορο Πατσατζίκ και πολλά άλλα.
Η Καβάλα, ως πόλη επεξεργασίας καπνού, διαθέτει αρκετές καπναποθήκες, όπως η Δημοτική Καπναποθήκη η οποία εντάσσεται στα κτίρια της οθωμανικής περιόδου, το Συγκρότημα Αυστροελληνική, το Εμπορικό Κέντρο Καβάλας που επίσης στεγάζεται σε καπναποθήκη, η Μεγάλη Λέσχη, το Παλιό Δημαρχείο (Μέγαρο Τόκου), το Δημαρχείο Καβάλας, το Μέγαρο Βιξ και άλλα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η καθολική εκκλησία Αποστόλου Παύλου-Μονή Λαζαριστών, ο μητροπολιτικός ναός Τιμίου Προδρόμου-Άγιος Ιωάννης και αρκετά μουσεία όπως το Αρχαιολογικό, το Ιστορικό και Λαογραφικό, το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, το Δημοτικό Μουσείο Καπνού, το Ναυτικό Μουσείο Καβάλας κ.ά.
Μεταξύ άλλων, στην Καβάλα γεννήθηκαν και/ή έζησαν οι συγγραφείς Βασίλης Βασιλικός, Χρόνης Μίσσιος και Γιώργος Χειμωνάς, η ολυμπιονίκης του ακοντισμού Άννα Βερούλη, ο προπονητής ποδοσφαίρου Βασίλης Δανιήλ, η παραολυμπιονίκης Ανθή Καραγιάννη, η ηθοποιοί Αντιγόνη Βαλάκου, Αλεξάνδρα Λαδικού, Βέτα Προέδρου και Γιώργος Μοσχίδης και η τραγουδίστρια Δέσποινα Βανδή.
Η πόλη κέρδισε χρυσό Best City Award το 2016 καθώς και το βραβείο Best in Show (στην ίδια εκδήλωση) για την ένταξη του Αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ντοκιμαντέρ: Ενθύμιον καπνού (1999)
Ντοκιμαντέρ: Καβάλα, καλοκαίρι '79 (1979)
Ντοκιμαντέρ: Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, Καβάλα-Δράμα (1999)
Ντοκιμαντέρ: Καβάλα - Βασίλης Βασιλικός (1993)
Συνδεδεμένοι
μύθοι