Στη γη της Μακεδονίας, όπου οι άνεμοι ψιθυρίζουν μυστικά από τα παλιά, κοντά στη σημερινή Καβάλα ρέει ο ποταμός Ζυγάκτης. Αυτό το ποτάμι, που ελίσσεται μέσα στη γη σαν ασημένια κλωστή, έγινε μάρτυρας ιστοριών για θεούς και θνητούς, για απόγνωση και λύτρωση. Τα νερά του, πάντα κινούμενα, πάντα μεταβαλλόμενα, υπήρξαν καθρέφτης για το θείο και μονοπάτι για το ιερό. Εδώ, στις όχθες του, συναντιούνται δύο κόσμοι - ο ένας του μύθου, ο άλλος της πίστης.

Πολύ πριν από την αυγή της Χριστιανοσύνης, όταν η γη κυβερνιόταν από τους θεούς της αρχαίας θρησκείας, ο θεός Άδης ερωτεύτηκε την Περσεφόνη, κόρη του Δία και της Δήμητρας. Μια μέρα, όταν η Περσεφόνη μάζευε λουλούδια μαζί με τις Ωκεανίδες νύμφες στο Νύσιο πεδίο, ένα ανθισμένο λιβάδι κοντά στο Παγγαίο όρος, ο Άδης την απήγαγε. Σύμφωνα με μια αρχαία παράδοση που διασώζει ο Αππιανός, κοντά στους Φιλίππους βρισκόταν ο ποταμός Ζυγάκτης, τον οποίο διέσχισε ο Πλούτωνας με το άρμα του, για να επιστρέψει μαζί με την Κόρη στον Κάτω κόσμο. Λέγεται πως ο ποταμός, για να γλιτώσει την Περσεφόνη από την αρπαγή, έσπασε τον ζυγό από το άρμα του θεού, χωρίς ωστόσο να κατορθώσει να αλλάξει τη μοίρα της Κόρης. 

Οι αιώνες πέρασαν και οι παλιοί θεοί ξεθώριασαν, καθώς το φως μιας νέας πίστης άρχισε να ανατέλλει. Οδηγημένος από ένα όραμα και την εντολή μιας φωνής που δεν μπορούσε να αγνοήσει, ο απόστολος Παύλος, ως αγγελιοφόρος του Χριστού, ταξιδεύοντας μακριά σε χώρες και θάλασσες, για να μεταφέρει το λόγο του Θεού σε όσους δεν τον είχαν ακόμη ακούσει, φτάνει στο λιμάνι της Νεαπόλεως και από εκεί στους Φιλίππους, μια πόλη όπου το παλιό και το νέο συνέκλιναν.

Εδώ, στις όχθες του ποταμού Ζυγάκτη, όπου κάποτε είχε απαχθεί η Περσεφόνη, ο Παύλος συναντά μια γυναίκα, έμπορο πορφυρών υφασμάτων, τη Λυδία, της οποίας η καρδιά ήταν ανοιχτή και το πνεύμα έτοιμο για τον λόγο του Θεού. Η Λυδία ακούει τον Παύλο να μιλάει για έναν Θεό της αγάπης, έναν Θεό που παραδόθηκε στον θάνατο, για να αναστηθεί ξανά, σπάζοντας τις αλυσίδες του Κάτω κόσμου για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η Λυδία, συγκινημένη από τα λόγια του Παύλου, ζητά να βαπτιστεί μαζί με όλη της την οικογένεια σε αυτό το ίδιο ποτάμι.

Η προτεινόμενη διαδρομή δεν θεωρεί ότι η παρουσία του υδάτινου στοιχείου είναι συμπτωματική, αλλά ότι μάλλον αντανακλά μια βαθιά ριζωμένη συνέχεια στον τρόπο με τον οποίο οι ιεροί τόποι και τα φυσικά στοιχεία γίνονται αντιληπτά και χρησιμοποιούνται σε διαφορετικές θρησκευτικές παραδόσεις. Ο ποταμός Ζυγάκτης, ως ένας οριακός χώρος, συμβολίζει τη μετάβαση και τη μεταμόρφωση, συνδέοντας το μυθολογικό παρελθόν με το χριστιανικό παρόν. Η σύνδεση αυτή αναδεικνύει, επίσης, τους τρόπους με τους οποίους οι χριστιανικές παραδόσεις επανερμηνεύουν και ενσωματώνουν στοιχεία της ειδωλολατρικής μυθολογίας, κυρίως μέσω της οικειοποίησης και του επαναπροσδιορισμού του τόπου. Η απαγωγή της Περσεφόνης από τον Άδη κοντά στον ποταμό υπογραμμίζει τον ρόλο του Ζυγάκτη ως κατώφλι μεταξύ ζωής και θανάτου, θνητότητας και αθανασίας. Για τη Λυδία, το ίδιο ποτάμι γίνεται ο τόπος της βάπτισής της, σηματοδοτώντας το πέρασμά της από τον παγανισμό στον χριστιανισμό, από τον πνευματικό θάνατο στη ζωή. Η επιλογή αυτού του ποταμού για τη βάπτισή της επαναπροσδιορίζει τον χώρο ως τόπο πνευματικής μετάβασης και ανόρθωσης και όχι απαγωγής και καθόδου. Καθώς ρέει το ποτάμι, ρέει και η μνήμη αυτών των ιστοριών, συνυφασμένων για πάντα - η Περσεφόνη, η Κόρη του παλιού κόσμου, και η Λυδία, η πρώτη Ευρωπαία πιστή της νέας θρησκείας - και οι δύο δεμένες από το νερό του Ζυγάκτη, όπου η θλίψη της απώλειας και η χαρά της λύτρωσης μεταφέρονται και οι δύο στο ρεύμα του. Όσοι περπατούν στις όχθες του σήμερα μπορούν ακόμα να ακούσουν το αχνό γέλιο της Περσεφόνης στο θρόισμα των φύλλων και τις θερμές προσευχές της Λυδίας στον κυματισμό του νερού.

Η αφετηρία της πεζοπορικής αυτής διαδρομής βρίσκεται στο Λιμάνι της Καβάλας σε ανάμνηση της άφιξης του Αποστόλου Παύλου στη ρωμαϊκή Νεάπολη (Πράξεις Αποστόλων 16.11). Από εκεί ο επισκέπτης μεταβαίνει στον πρώτο σταθμό, στο Μνημείο του Αποστόλου Παύλου. Στην ψηφιδωτή αναπαράσταση το στοιχείο του νερού, στο κέντρο της σύνθεσης και σε έντονη αντίθεση με το χρυσό φόντο, υπογραμμίζει τον οριακό του ρόλο ως πέρασμα και ανακαλεί το φυσικό τοπίο του Βαπτιστηρίου της Αγίας Λυδίας. Ταυτόχρονα, η οπτική προσομοίωσή του με χάσμα παραπέμπει στην Κάθοδο στον Άδη και στον μύθο της Περσεφόνης. 

Ο δεύτερος σταθμός της διαδρομής βρίσκεται στη Μονή του Αγίου Σίλα, το σημείο όπου κάθισαν να ξεκουραστούν οι Απόστολοι Παύλος, Σίλας, Τιμόθεος και Λουκάς κατά την επίσκεψή τους στη Νεάπολη. Από εκεί η διαδρομή, που εκτυλίσσεται στις ήπιες πλαγιές ενός εύκολου για περπάτημα τοπίου, μπορεί να συμπεριλάβει το ορατό τμήμα της ρωμαϊκής Εγνατίας οδού, οδηγώντας σε δύο άλλα σημαντικά αξιοθέατα: το Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας και τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων.

Στον τρίτο σταθμό, στο Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας, τον επισκέπτη υποδέχονται οι ψηφιδωτές απεικονίσεις του Αποστόλου Παύλου και της Αγίας Λυδίας, στις οποίες το έντονο μπλε φόντο υπογραμμίζει τη σύνδεση του νερού με την ιερότητα του χώρου. Στον πρόναο του Βαπτιστηρίου στο ψηφιδωτό δάπεδο ο χάρτης της περιοδείας του Απστόλου Παύλου στην περιοχή της Ελλάδας πλαισιώνεται από θάλασσα με έντονους κυματισμούς και ρεύματα, ενώ στο εσωτερικό του Βαπτιστηρίου το υδάτινο στοιχείο κυριαρχεί στις πολλαπλές απεικονίσεις των βαπτίσεων που τελέστηκαν από τον Απόστολο Παύλο, στον τρούλο με τη Βάπτιση του Ιησού αλλά και στο τέμπλο με την Ζωοδόχο Πηγή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μορφές μιας γυναίκας και ενός γενειοφόρου άνδρα μέσα στο νερό στη βάση του τυμπάνου πάνω από το ιερό, οι οποίες παραπέμπουν τον υποψιασμένο επισκέπτη σε κάποια γυναικεία θεότητα του νερού (Νηρηίδα / Ωκεανίδα) και στην παγανιστική απεικόνιση του ποταμού Ζυγάκτη. Επίσης, οι δύο μορφές θα μπορούσαν να αποτελούν έναν υπαινιγμό στην Κόρη Περσεφόνη και στον γενειοφόρο διώκτη της, τον Πλούτωνα.

Στον εξωτερικό χώρο του Βαπτιστηρίου της Αγίας Λυδίας, στις όχθες του ποταμού Ζυγάκτη είναι ορατή η διπλή παράδοση στην αρχιτεκτονική οργάνωση του τοπίου. Από τη μια μεριά, ο οργανωμένος χώρος του Βαπτιστηρίου με τον σταυροειδή σχηματισμό και από την άλλη, το αδιαμόρφωτο, φυσικό τοπίο, που παραπέμπει στο προχριστιανικό τοπίο της ανεξέλεγκτης, εκτός περιορισμού φύσης. Με διάμεσο το τρεχούμενο νερό βρίσκονται και τα δύο σε άμεσο και ανοιχτό, οπτικό και σχεσιακό διάλογο μεταξύ τους.

Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων είναι ο τέταρτος σταθμός της περιήγησης αυτής. Στη βόρεια πλευρά, μεταξύ του βορείου τοίχου του ναού και του λαξευμένου βράχου του λόφου της ακροπόλεως, στη Βασιλική Α', διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση παλαιοχριστιανικό βαπτιστήριο και άλλοι χώροι απαραίτητοι στην τέλεση του βαπτίσματος. Το βαπτιστήριο, με το περίτεχνο δάπεδο από πολύχρωμα μάρμαρα και τις τοιχογραφίες, αποτελεί έναν χώρο όπου το νερό λειτουργούσε ως μέσο κάθαρσης και σύμβολο αναγέννησης, τονίζοντας τον πνευματικό χαρακτήρα του χώρου. Η μετατροπή του βαπτιστηρίου σε ναΐσκο μετά την καταστροφή του ναού μαρτυρά τη διατήρηση της ιερότητας του χώρου, όπου το νερό και η θρησκευτική σημασία του παραμένουν παρόντα. 

Στα νότια της Βασιλικής Α' βρίσκεται η «Φυλακή» του Αποστόλου Παύλου, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύεται ότι φυλακίστηκε ο Απόστολος Παύλος.  Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ρωμαϊκή δεξαμενή ύδατος (cisterna), η οποία αργότερα μετατράπηκε σε λατρευτικό χώρο. Ο μετασχηματισμός του χώρου σε ιερό συνδέει το υδάτινο στοιχείο με την πνευματικότητα και την παράδοση, ενώ ταυτόχρονα εντάσσει το νερό στον χώρο ως μνημείο διαχρονικής σημασίας. Η περιηγήση καταλήγει στο "Οκτάγωνο", το ολοκληρωμένο συγκρότημα του επισκοπικού ναού των Φιλίππων, το οποίο περιελάμβανε φιάλη, βαπτιστήριο και δημόσιο λουτρώνα. Η παρουσία του νερού στη φιάλη και το βαπτιστήριο συνδέεται με την καθαρτική και τελετουργική του χρήση, ενώ ο δημόσιος λουτρώνας προσδίδει μία καθημερινή διάσταση στη χρήση του νερού. Έτσι, το νερό στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων δεν είναι απλώς φυσικό στοιχείο, αλλά ένας συμβολικός σύνδεσμος μεταξύ των λατρευτικών πρακτικών, της θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής και της ιστορικής συνέχειας του τόπου. Μέσα από τις διάφορες χρήσεις του, το νερό ενισχύει την ενότητα του τοπίου και τη διαχρονική του ιερότητα, συνδέοντας διαφορετικές εποχές, δοξασίες και πρακτικές.