Ο ασπάλανθος (λατ. ονομασία Calycotome villosa), γνωστός επίσης και με την ονομασία ασπάλαθος ή ασπαλάθι, είναι πολυετής θάμνος, ενδημικός των χωρών της Μεσογείου. Χαρακτηριστικό του είναι τα μεγάλα αγκάθια και τα άνθη σε χρώμα έντονο κίτρινο, με επίσης έντονη μυρωδιά. Στην Ελλάδα απαντάται σχεδόν παντού, σε ξηροθερμικές περιοχές, μέσα σε θαμνώνες.
Στην Πολιτεία του Πλάτωνα, ο ασπάλανθος αναφέρεται ως μέρος των φρικτών βασανιστηρίων στα οποία υποβάλλονταν μετά τον θάνατό τους οι τύραννοι, ως τιμωρία για τις αδικίες που είχαν διαπράξει: τους έσερναν έξω από τον δρόμο και τους ξέσκιζαν πάνω στα ασπαλάθια. Το τελευταίο ποίημα του Γ. Σεφέρη Επί ασπαλάθων , που γράφτηκε στα χρόνια της Δικτατορίας, στηρίζεται ακριβώς στη μαρτυρία αυτή.