Η λίμνη Βιστωνίδα στα σύνορα των περιφερειακών ενοτήτων Ξάνθης και Ροδόπης είναι μία από τις πιο ιδιαίτερες λίμνες της Ελλάδας με πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και χαρακτηριστικά. Η ονομασία της προέρχεται από την αρχαία ονομασία της περιοχής και της πόλης της Βιστονίας ή Βιστωνίας, την οποία ίδρυσε ο μυθικός Βίστων, και όπου διέμεναν οι Βίστονες. Η λίμνη αναφέρεται από πολλούς συγγραφείς, γεωγράφους και περιηγητές με πρώτον τον Στράβωνα. Γύρω της υπάρχουν χωριά, όπως το Σέλινο, η Νέα Κεσσάνη το Κοπτερό, η Σάλπη, η Νέα Καλλίστη και το Γλυκονέρι, από τα οποία ξεκινούν χωματόδρομοι που φτάνουν κοντά στις όχθες της λίμνης.
Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας με έκταση που φτάνει τα 45 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και μέσο βάθος περίπου 4 μέτρα. Αποτελεί τμήμα ενός συμπλέγματος από υγροτόπους και μέρος του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Νέστου, Βιστωνίδας, Ισμαρίδας, ενώ μαζί με το Πόρτο Λάγος βρίσκεται στην κορυφή των οικοτουριστικών προορισμών στη χώρα μας.
Είναι υφάλμυρη λίμνη που τροφοδοτείται από τους ποταμούς Κόσυνθο, Κομψάτο και Ασπροπόταμο. Απολήγει σε μικρές λιμνοθάλασσες, ορισμένες εκ των οποίων χρησιμοποιούνται για την εκτροφή ψαριών. Στα νότια, χωρίζεται από το Θρακικό πέλαγος και τον Βιστωνικό κόλπο μέσω μίας στενής λωρίδας γης, όπου εκτείνονται οι υγρότοποι του Πόρτο Λάγος, ενώ στα βόρεια η λίμνη φτάνει σχεδόν μέχρι τους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης. Ο υγροβιότοπος προστατεύεται από τη σύμβαση Ramsar.
Γύρω από τη λίμνη βρίσκονται εκτεταμένοι καλαμιώνες και δάση με αλμυρίκια μέχρι βάλτους, βουρλώνες και υγρά λιβάδια (υγρολίβαδα), πολλά εκ των οποίων έχουν σήμερα μετατραπεί σε αγρούς. Εδώ υψώνονται δέντρα, όπως ασημόλευκες, καβάκια, σκλήθρα, ιτιές, φράξοι, φτελιές, πλάτανοι. Εδώ επίσης συναντάμε υδρόφιλα είδη, όπως η νεραγκούλα, τα ψαθιά, η νεροκαστανιά, η σιληνή, περικοκλάδες και ίριδες. Η λίμνη αποτελεί παράδεισο για την ορνιθοπανίδα, και φιλοξενεί έναν τεράστιο αριθμό πτηνών που την διαλέγουν για να ξεχειμωνιάσουν. Εδώ θα συναντήσουμε πτηνά όπως το σπάνιο κεφαλούδι, που ακολουθείται από είδη, όπως κιρκίρια, καπακλήδες, γκισάρια, σφυριχτάρια, πρασινοκέφαλες, ψαλίδες, χουλιαρόπαπιες, βαλτόπαπιες, φερεντίνια, μαυροκέφαλες, βαρβάρες και σπάνιους θαλασσοπρίστες. Από τα αρπακτικά εδώ κυνηγούν σπάνιοι βασιλαετοί, θαλασσαετοί, στικταετοί, κραυγαετοί, φιδαετοί, χειμωνόκιρκοι, πολλοί καλαμόκιρκοι, τσίφτες, αετογερακίνες, γερακίνες, ξεφτέρια, σαΐνια, βραχοκιρκίνεζα, κιρκινέζια, πετρίτες, δεντρογέρακα, βαλτόμπουφοι, νανόμπουφοι, τυτούδες και κουκουβάγιες. Στα χωράφια σταθμεύουν περιστασιακά ασπρομέτωπες χήνες, σταχτόχηνες και κοκκινόχηνες, ενώ τον χειμώνα στη λίμνη καταφθάνουν βουβόκυκνοι, αγριόκυκνοι και νανόκυκνοι. Άλλα σημαντικά είδη είναι τα φοινικόπτερα, οι αργυροπελεκάνοι, οι ροδοπελεκάνοι, οι λαγγόνες, οι ήταυροι, οι χαλκόκοτες, οι χουλιαρομύτες, οι πορφυροτσικνιάδες και οι μαύροι πελαργοί. Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται από μαυροβουτηχτάρια, νανοβουτηχτάρια, σκουφοβουτηχτάρια, νυχτοκόρακες, σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νεροκοτσέλες, στρειδοφάγους, αβοκέτες, πετροτουρλίδες, καλαμοκανάδες, καλημάνες, αγκαθοκαλημάνες, διάφορες σκαλίδρες, μαυρότρυγγες, κοκκινοσκέληδες, μπεκατσίνια, μαχητές, πρασινοσκέληδες, τουρλίδες, σιγλίγουρους, θυελλόγλαρους, λεπτόραμφους γλάρους, ποταμογλάρονα, νανογλάρονα, αλκυόνες, ψευταηδόνια, υφάντρες, μουστακαλήδες και ψαρόνια.
Στη λιμνοθάλασσα της Βιστωνίδας θα βρεις ένα ιδανικό μέρος για παρατήρηση διαφόρων ειδών πουλιών όλες τις εποχές του χρόνου. Από τα 260 περίπου είδη που παρατηρούνται εδώ, τα 9 είναι σπάνια ή απειλούμενα, όπως το κεφαλούδι και η νανόχηνα.
Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός
Ντοκιμαντέρ: Λίμνη Βιστωνίς (1990)
Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη
Ντοκιμαντέρ: Οι υγροβιότοποι της Θράκης (1985)
Ντοκιμαντέρ: Τα ποτάμια της Θράκης (1986)
komotini.gr (βίντεο)
Ροδόπη, ένας αειφόρος τουριστικός προορισμός (βίντεο)
