Το ιστορικό σχολείο της Ξάνθης Το κτίριο όπου στεγάζεται το 1ο Δημοτικό Σχολείο Ξάνθης χτίστηκε το 1863 από τον Ξανθιώτη καπνέμπορο Μιχαήλ Μεταξά Ματσίνη.  Εκτός από την κατασκευή της σχολής ο ευεργέτης φρόντισε για τη στελέχωση της και τη χρηματοδότηση για τη λειτουργία της. Αρχικά λειτούργησε ως αλληλοδιδακτική σχολή. Το 1895 στο σχολείο φοιτούσαν 260 μαθητές.    

Κωμόπολη στα παράλια της περιφερειακής ενότητας Ξάνθης, κοντά στον ποταμό Νέστο. Είναι χτισμένη κοντά στην αρχαία πόλη των Αβδήρων, η οποία χρονολογείται περίπου από τα μέσα του 7ου π.Χ. αιώνα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, την πόλη ίδρυσε ο Ηρακλής προς τιμήν του φίλου του Άβδηρου. Τα Άβδηρα υπήρξαν πατρίδα των φιλοσόφων Δημόκριτου, Λεύκιππου, Εκαταίου και Αναξάρχου, καθώς επίσης και του σοφιστή Πρωταγόρα, του αστρονόμου Βίωνα και του ποιητή Ανακρέοντα. Δυτικά του λιμανιού, βρίσκεται και η Σκάλα Αβδήρων, με μια μεγάλης έκτασης παραλία με λευκή άμμο, η οποία αποτελεί ιδανικό προορισμό αν θέλεις να απολαύσεις το ηλιοβασίλεμα. Την Καθαρά Δευτέρα, γίνεται εδώ διαγωνισμός χαρταετού που συνοδεύεται από γλέντι με παραδοσιακή μουσική. Στην πόλη, μπορείς να δεις το Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων και το Λαογραφικό Μουσείο. Το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου, πραγματοποιούνται στα Άβδηρα οι πενθήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις Δημοκρίτεια.

Η παλιά εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ξαναχτίστηκε το 1845 μετά από καταστροφή λόγω σεισμού. Ο γυναικωνίτης έχει σχήμα Π.

Ο μοναδικός ναός του Ακάθιστου Ύμνου Κτίστηκε το 1861 και βρίσκεται στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Το όνομά του είναι μοναδικό στην Ελλάδα με εξαίρεση κάποια ξωκλήσια. Έχει καεί ολοσχερώς δύο φορές, το 1912 και το 1991. Ο ρυθμός του ναού είναι τρίκλιτη βασιλική με 12 κίονες που στηρίζουν τον τρούλο. Η μοναδικότητα του ναού οφείλεται σε αυτούς τους κίονες, ο καθένας από τους οποίους έχει στην κορυφή του την εικόνα ενός από τους δώδεκα Αποστόλους. Στη θέση της εικόνας του αγίου στον οποίο είναι αφιερωμένος κάθε ναός βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της Μεγαλομήτορος. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η μεγάλη εικόνα της Θεοτόκου της Βρεφοκρατούσας.

Από τον Άβδηρο στον αβδηρητισμό Τα Άβδηρα ιδρύθηκαν κατά τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. από αποίκους των Κλαζομενών με οικιστή τον Τιμήσιο. Οι συγκρούσεις με τους γηγενείς Θράκες και η ελονοσία δεν βοήθησαν στην ομαλή ανάπτυξη της πόλης. Το 545 π.Χ. δεύτερη οργανωμένη αποίκιση επιχειρήθηκε από τους Τήιους, τους κατοίκους από την Τέω, την ελληνική πόλη στη χερσόνησο της Ερυθραίας στη Μ. Ασία. Σε αυτή την επιχείρηση μυθολογικός οικιστής ήταν ο Ηρακλής που ίδρυσε την πόλη για να τιμήσει τον γιο του Ερμή και φίλο του, Άβδηρο. Ο ήρωας Άβδηρος είχε βοηθήσει τον Ηρακλή σε έναν από τους 12 άθλους του, την αρπαγή των ανθρωποβόρων αλόγων του βασιλιά των Βιστόνων Θρακών, Διομήδη και σύμφωνα πάντα με τον μύθο, τα άγρια άλογα τον είχαν κατασπαράξει.  Αν και υπήρχαν τα ίδια προβλήματα με την πρώτη αποίκηση, αυτή τη φορά οι Τήιοι τα ξεπέρασαν. Αξιοποιώντας την εύφορη γη, τα δύο φυσικά λιμάνια και τη γεωγραφική θέση, τα Άβδηρα εξελίχθηκαν σε σημαντική πόλη του Βορείου Αιγαίου. Η πόλη έκοψε νόμισμα από το 540 π.Χ.  περίπου, σημάδι της οικονομικής ανάπτυξης. Εκτός από την οικονομική, μεγάλη ήταν και η πολιτιστική ανάπτυξη της πόλης. Ο  Έλληνας φιλόσοφος  του 5ου αι. π.Χ. Λεύκιππος καταγόταν από τα Άβδηρα, όπως ο μαθητής του Δημόκριτος. Ανέπτυξαν την θεωρία ότι η ύλη αποτελείται από τα άτομα. Μεταξύ άλλων, στα αρχαία Άβδηρα γεννήθηκαν ή έζησαν οι φιλόσοφοι Πρωταγόρας, Εκαταίος και Ανάξαρχος και ο αστρονόμος και μαθηματικός Βίων. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Πίνδαρος, ο Ηρόδοτος, ο Ιπποκράτης, ο Θουκυδίδης, ο Διόδωρος Σικελιώτης και ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος έχουν αναφέρει στα έργα τους την πόλη των Αβδήρων από όπου πληροφορούμαστε πολλά για την εξέλιξή της. Μεταξύ των άλλων από τις ιστορικές πηγές μαθαίνουμε ότι στα Άβδηρα στρατοπέδευσε ο Ξέρξης το 480 και 479 π.Χ. στην εκστρατεία του κατά των Ελλήνων. Τις ιστορικές μαρτυρίες και πηγές επιβεβαιώνουν οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έχουν φέρει στο φως διάφορα ιδιωτικά και δημόσια κτίρια και νεκροταφεία. Οι επιθέσεις από το θρακικό φύλο των Τριβαλλών το 376 π.Χ. και μεταγενέστερα από τον Φίλιππο Β’, βασιλιά της Μακεδονίας, το 350 π.Χ. σε συνδυασμό με τις προσχώσεις του ποταμού Νέστου επέβαλαν τη μεταφορά και δημιουργία νέας πόλης νοτιότερα. Αυτή η νέα πόλη κτίστηκε ακολουθώντας το ιπποδάμειο σύστημα. Ευθύγραμμοι δρόμοι τέμνονται κάθετα δημιουργώντας οικοδομικά τετράγωνα και ευρύχωρες πλατείες. Οι θέσεις των δημόσιων κτιρίων, των κατοικιών και των ναών ήταν καθορισμένες. Εκτός από τη ρυμοτομία η πόλη διέθετε τείχη, δύο λιμάνια, ακρόπολη και θέατρο. Πιθανότατα τον 1ο αιώνα μ.Χ. τα τείχη καταστράφηκαν και η πόλη πέρασε σε φάση ύφεσης. Τον 4ο αιώνα μ.Χ. η μικρή πια πόλη μεταφέρθηκε και πάλι βορειότερα, στο λόφο της αρχαίας πόλης και ονομάστηκε Πολύστυλο, όπου και αναπτύχθηκε έως τον 14ο αιώνα μ.Χ.  Η αρχαία πόλη έμελλε να γίνει γνωστή για τον αβδηρητισμό, την αφέλεια και μωρία των κατοίκων της, που ίσως οφειλόταν στις ασθένειες και τον υψηλό πυρετό από τις ελώδεις εκτάσεις κοντά στα Άβδηρα. Υπουργείο Πολιτισμού  Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων Ντοκιμαντέρ: Τα αρχαία Άβδηρα (1988) JTI Target (βίντεο)

Τα Άβδηρα ζωντανεύουν μέσα από τα ευρήματα των ανασκαφών Τα ευρήματα των πολυετών ανασκαφών της αρχαίας πόλης των Αβδήρων και των νεκροταφείων της εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο. Μέσα από τις θεματικές ενότητες του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου καθώς και των ταφικών εθίμων παρουσιάζεται η εξέλιξη των Αβδήρων και η ανθρώπινη δραστηριότητα από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι και τον 12ο αιώνα μ.Χ. Συνοδευτικά των αρχαιολογικών ευρημάτων είναι επεξηγηματικά κείμενα, χάρτες και φωτογραφίες που έχουν σκοπό την καλύτερη δυνατή παρουσίαση των επισκεπτών αλλά και την επιμόρφωση των μαθητών για την τοπική ιστορία αφού σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα.  Υπουργείο Πολιτισμού Αρχαιολογικά Mουσεία της Ελλάδας JTI Target (βίντεο)

Η λίμνη Βιστωνίδα στα σύνορα των περιφερειακών ενοτήτων Ξάνθης και Ροδόπης είναι μία από τις πιο ιδιαίτερες λίμνες της Ελλάδας με πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και χαρακτηριστικά. Η ονομασία της προέρχεται από την αρχαία ονομασία της περιοχής και της πόλης της Βιστονίας ή Βιστωνίας, την οποία ίδρυσε ο μυθικός Βίστων, και όπου διέμεναν οι Βίστονες. Η λίμνη αναφέρεται από πολλούς συγγραφείς, γεωγράφους και περιηγητές με πρώτον τον Στράβωνα. Γύρω της υπάρχουν χωριά, όπως το Σέλινο, η Νέα Κεσσάνη το Κοπτερό, η Σάλπη, η Νέα Καλλίστη και το Γλυκονέρι, από τα οποία ξεκινούν χωματόδρομοι που φτάνουν κοντά στις όχθες της λίμνης. Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας με έκταση που φτάνει τα 45 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και μέσο βάθος περίπου 4 μέτρα. Αποτελεί τμήμα ενός συμπλέγματος από υγροτόπους και μέρος του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Νέστου, Βιστωνίδας, Ισμαρίδας, ενώ μαζί με το Πόρτο Λάγος βρίσκεται στην κορυφή των οικοτουριστικών προορισμών στη χώρα μας. Είναι υφάλμυρη λίμνη που τροφοδοτείται από τους ποταμούς Κόσυνθο, Κομψάτο και Ασπροπόταμο. Απολήγει σε μικρές λιμνοθάλασσες, ορισμένες εκ των οποίων χρησιμοποιούνται για την εκτροφή ψαριών. Στα νότια, χωρίζεται από το Θρακικό πέλαγος και τον Βιστωνικό κόλπο μέσω μίας στενής λωρίδας γης, όπου εκτείνονται οι υγρότοποι του Πόρτο Λάγος, ενώ στα βόρεια η λίμνη φτάνει σχεδόν μέχρι τους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης. Ο υγροβιότοπος προστατεύεται από τη σύμβαση Ramsar. Γύρω από τη λίμνη βρίσκονται εκτεταμένοι καλαμιώνες και δάση με αλμυρίκια μέχρι βάλτους, βουρλώνες και υγρά λιβάδια (υγρολίβαδα), πολλά εκ των οποίων έχουν σήμερα μετατραπεί σε αγρούς. Εδώ υψώνονται δέντρα, όπως ασημόλευκες, καβάκια, σκλήθρα, ιτιές, φράξοι, φτελιές, πλάτανοι. Εδώ επίσης συναντάμε υδρόφιλα είδη, όπως η νεραγκούλα, τα ψαθιά, η νεροκαστανιά, η σιληνή, περικοκλάδες και ίριδες. Η λίμνη αποτελεί παράδεισο για την ορνιθοπανίδα, και φιλοξενεί έναν τεράστιο αριθμό πτηνών που την διαλέγουν για να ξεχειμωνιάσουν. Εδώ θα συναντήσουμε πτηνά όπως το σπάνιο κεφαλούδι, που ακολουθείται από είδη, όπως κιρκίρια, καπακλήδες, γκισάρια, σφυριχτάρια, πρασινοκέφαλες, ψαλίδες, χουλιαρόπαπιες, βαλτόπαπιες, φερεντίνια, μαυροκέφαλες, βαρβάρες και σπάνιους θαλασσοπρίστες. Από τα αρπακτικά εδώ κυνηγούν σπάνιοι βασιλαετοί, θαλασσαετοί, στικταετοί, κραυγαετοί, φιδαετοί, χειμωνόκιρκοι, πολλοί καλαμόκιρκοι, τσίφτες, αετογερακίνες, γερακίνες, ξεφτέρια, σαΐνια, βραχοκιρκίνεζα, κιρκινέζια, πετρίτες, δεντρογέρακα, βαλτόμπουφοι, νανόμπουφοι, τυτούδες και κουκουβάγιες. Στα χωράφια σταθμεύουν περιστασιακά ασπρομέτωπες χήνες, σταχτόχηνες και κοκκινόχηνες, ενώ τον χειμώνα στη λίμνη καταφθάνουν βουβόκυκνοι, αγριόκυκνοι και νανόκυκνοι. Άλλα σημαντικά είδη είναι τα φοινικόπτερα, οι αργυροπελεκάνοι, οι ροδοπελεκάνοι, οι λαγγόνες, οι ήταυροι, οι χαλκόκοτες, οι χουλιαρομύτες, οι πορφυροτσικνιάδες και οι μαύροι πελαργοί. Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται από μαυροβουτηχτάρια, νανοβουτηχτάρια, σκουφοβουτηχτάρια, νυχτοκόρακες, σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νεροκοτσέλες, στρειδοφάγους, αβοκέτες, πετροτουρλίδες, καλαμοκανάδες, καλημάνες, αγκαθοκαλημάνες, διάφορες σκαλίδρες, μαυρότρυγγες, κοκκινοσκέληδες, μπεκατσίνια, μαχητές, πρασινοσκέληδες, τουρλίδες, σιγλίγουρους, θυελλόγλαρους, λεπτόραμφους γλάρους, ποταμογλάρονα, νανογλάρονα, αλκυόνες, ψευταηδόνια, υφάντρες, μουστακαλήδες και ψαρόνια. Στη λιμνοθάλασσα της Βιστωνίδας θα βρεις ένα ιδανικό μέρος για παρατήρηση διαφόρων ειδών πουλιών όλες τις εποχές του χρόνου. Από τα 260 περίπου είδη που παρατηρούνται εδώ, τα 9 είναι σπάνια ή απειλούμενα, όπως το κεφαλούδι και η νανόχηνα. Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός Ντοκιμαντέρ: Λίμνη Βιστωνίς (1990) Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη Ντοκιμαντέρ: Οι υγροβιότοποι της Θράκης (1985) Ντοκιμαντέρ: Τα ποτάμια της Θράκης (1986) komotini.gr (βίντεο) Ροδόπη, ένας αειφόρος τουριστικός προορισμός (βίντεο)

Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης αποτελεί σημαντικό υγροτοπικό σύμπλεγμα που εκτείνεται σε 930.000 περίπου στρέμματα, και αποτελείται από το Δέλτα του Νέστου και των λιμνών Βιστωνίδας και Ισμαρίδας. Ιδρύθηκε το 2008, με σκοπό την προστασία της πλούσιας χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Υπάρχουν δύο κέντρα πληροφόρησης για το εθνικό πάρκο: το Κέντρο Πληροφόρησης Λίμνης Βιστωνίδας, στη δυτική είσοδο του Πόρτο Λάγος, καθώς επίσης και το Κέντρο Πληροφόρησης του Δέλτα του Νέστου, στην Κεραμωτή της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας. Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης Ντοκιμαντέρ: Δέλτα Νέστου (1990)

Ο καθεδρικός ναός της Ξάνθης ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Οικοδομήθηκε πρόσφατα. Είναι νεοβυζαντινού ρυθμού, σταυροειδής με τρούλο.

Η Καπναποθήκη ¨Π", μία από τις πολλές καπναποθήκες της Ξάνθης, οφείλει το όνομά της στο σχήμα της κάτοψής της. Χτίστηκε πιθανότατα το 1890 για να στεγάζει τα γραφεία και τις αποθήκες του οθωμανικού μονοπωλίου καπνού Régie Co Intéressée des Tabacs de l' Empire Ottoman με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Από την επωνυμία της επιχείρησης προέρχεται το δεύτερο όνομα με το οποίο είναι γνωστή σήμερα. Η λειτουργία της καπναποθήκης σταμάτησε το 1912 στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο, όταν η Ξάνθη καταλήφθηκε από τον βουλγαρικό στρατό. Μετά την απελευθέρωση της πόλης στέγασε διάφορες υπηρεσίες και ιδρύματα. Σήμερα στεγάζει πολιτιστικά ιδρύματα του Δήμου Ξάνθης και το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης. Το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης ιδρύθηκε το 1998 και έχει πλούσιο έργο στον πολιτισμό και την εκπαίδευση. Στις εγκαταστάσεις του πραγματοποιούνται εικαστικές εκθέσεις, διαλέξεις σε διάφορα θέματα, συναυλίες, εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες σε διάφορες τέχνες. Παράλληλα διοργανώνει κοινωνικά φροντιστήρια, λειτουργεί ως Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) σε πολλούς τομείς. Επίσης στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος λειτουργεί εργαστήριο συντήρησης έργων τέχνης. EMT Greece  Δήμος Ξάνθης  Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης  Ο ιστότοπος του ιδρύματος JTI Target (βίντεο)

Τα ερείπια που διακρίνονται κοντά στον οικισμό του Πόρτο Λάγος ανήκουν στη βυζαντινή οχύρωση των Πόρων. Αν και σήμερα σώζονται μόνο 170 μέτρα από τον περίβολο, υπολογίζεται ότι η έκτασή του ήταν πολύ μεγαλύτερη. Διακρίνονται οι πύργοι και οι σκάλες που οδηγούσαν στον περίδρομο του περιμετρικού τείχους. Η ονομασία προέρχεται από τον πόρο, το πέρασμα δηλαδή από το θρακικό πέλαγος στη λίμνη Βιστωνίδα. Αυτός ήταν ο λόγος που αναπτύχθηκε σημαντικά καθώς έπαιζε σημαντικό ρόλο εμπορικά και στρατηγικά. Η ίδρυση των Πόρων χρονολογείται τον 9ο ή 10ο αιώνα. Καταστράφηκε από τον Βούλγαρο τσάρο Ιβάν Α΄ γνωστό ως Καλογιάννη ή Σκυλογιάννη. Η οριστική εγκατάλειψη του οικισμού ήρθε τον 14ο αιώνα. Καστρολόγος

Μικρός ορεινός οικισμός, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης. Ανήκει στον Δήμο Σταυρούπολης της περιφερειακής ενότητας Ξάνθης. Διαθέτει καταφύγιο, καθώς από τον Λειβαδίτη ξεκινάει ο Δρυμός Χαϊντού για όσους ενδιαφέρονται για πεζοπορία, ορειβασία και αναρρίχηση και γενικότερα για την επαφή τους με τη φύση. Έχει δυνατότητα φιλοξενίας 36 ατόμων με τα απαραίτητα (ρεύμα, νερό, θέρμανση). Περιοχή Νέστου-Ροδόπης (topoguide)

Ο Κομψάτος είναι ποταμός της Θράκης με μήκος 68 χιλιόμετρα. Πηγάζει από την οροσειρά της Ροδόπης, συγκεκριμένα την περιοχή του Εχίνου. Μετά από μια πορεία ανάμεσα σε απόκρημνες και δυσπρόσιτες πλαγιές, καταλήγει στην πεδιάδα της Ξάνθης και εκβάλλει στο βόρειο τμήμα της λίμνης Βιστωνίδας. Κάποιοι ερευνητές τον ταυτίζουν με τον αρχαίο Κοσσινίτη ποταμό, ο οποίος αναφέρεται σε συγγραφείς της αρχαιότητας. Σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν ο ποταμός από τον οποίο έπιναν νερό τα άλογα του Διομήδη και αγρίευαν. Ο Κομψάτος αποτελεί σημαντικό βιότοπο με πλούσια ορνιθοπανίδα για 130 περίπου είδη πουλιών, ορισμένα από τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση.  Στο σημείο του ποταμού που βρίσκεται ανάμεσα στον Ίασμο και τον Πολύανθο, σώζεται τμήμα οθωμανικού πέτρινου τοξωτού γεφυριού, το οποίο είναι γνωστό και ως γέφυρα Πολυάνθου, και χρονολογείται στον 15ο αιώνα. Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός Ροδόπη, ένας αειφόρος τουριστικός προορισμός (βίντεο)

Η παλαιότερη κατοικία στην Ξάνθη Το κονάκι του Μουζαφέρ Μπέη κατασκευάστηκε το 1840 περίπου. Αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους που είναι οι κύριοι χώροι κατοικίας. Τα πολλά και μεγάλα παράθυρα εξασφαλίζουν άπλετο φως στα δωμάτια. Ενδιαφέρουσα είναι η αετωματική απόληξη του κεντρικού τμήματος που μετριάζει τη στιβαρότητα και τον όγκο της κατασκευής. Στο τύμπανο του αετώματος σώζεται η ζωγραφική διακόσμηση. Αλλά και στο εσωτερικό του είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες και οροφογραφίες. Καθώς αποτελεί ένα από τα παλαιότερα κτίρια της πόλης που διασώζει στοιχεία της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Ο Κόσυνθος είναι ποταμός της Θράκης, που διασχίζει την πόλη της Ξάνθης. Έχει μήκος 55 χιλιόμετρα. Οι πηγές του βρίσκονται στην οροσειρά της Ροδόπης, και εκβάλλει στη Βιστωνίδα. Στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του, διασχίζοντας τις περιφερειακές ενότητες Ξάνθης και Ροδόπης, ο ποταμός διαγράφει μία πορεία μέσα σε μία ορεινή περιοχή, ανάμεσα σε μικρές κοιλάδες και βαθιές ρεματιές με δασωμένες πλαγιές και εντυπωσιακούς σχηματισμούς ψηλών και απόκρημνων βράχων. Σε πολλά σημεία της κοίτης του σχηματίζονται μικροί καταρράκτες και λίμνες. Στις όχθες του ποταμού, δάση βελανιδιάς και πεύκου συναντούν οξιές και πυκνή σε ορισμένα σημεία βλάστηση. Η περιοχή αποτελεί βιότοπο άγριων ζώων, κυρίως θηλαστικών αλλά και πτηνών, μερικά από τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση. Στην Ξάνθη, ο Κόσυνθος περνάει μέσα από τις γειτονιές της Παλιάς Πόλης και του Σαμακώβ, και από εκεί διασχίζει πεδινές περιοχές μέχρι τις εκβολές του στο βόρειο τμήμα της Βιστωνίδας. Ακολουθώντας τον Ποταμό Κόσυνθο

Στους δύο ορόφους του Λαογραφικού Μουσείου Αβδήρων, φιλοξενούνται εκθέματα τα οποία χρονολογούνται από το 1830 έως το 1850, και καλύπτουν δύο θεματικές ενότητες: την αγροτική ζωή, και την υφαντική τέχνη. Στο ισόγειο του μουσείου, εκτίθενται αγροτικά εργαλεία, οικιακά σκεύη και μικροέπιπλα, ενώ στον δεύτερο όροφο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει δείγματα υφαντικής όπως χαλιά, κεντήματα, ενδυμασίες, εργόχειρα, και διακοσμητικά στολίδια. Το μουσείο στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτίριο του παλαιού δημοτικού σχολείου το οποίο χτίστηκε γύρω στο 1860 και βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία του χωριού. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό νεοκλασικό κτίριο φτιαγμένο από πέτρα και ξύλο. Πληροφορίες για τις ώρες λειτουργίας και τις εκθέσεις του μουσείου μπορείτε να βρείτε στον ιστότοπο του Δήμου Αβδήρων και στη σελίδα στο FB. JTI Target (βίντεο)

Πολιτισμός και τσεβρέδες στα αρχοντικά της Ξάνθης Το Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης στεγάζεται στο αρχοντικό των Αθανάσιου και Παντελή Κουγιουμτζόγλου. Το τριώροφο αρχοντικό κτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Πρόκειται για τις κατοικίες των δύο καπνεμπόρων, οι οποίες εφάπτονται μεταξύ τους, και έχουν κοινή στέγη με αετώματα στις δύο εισόδους. Εσωτερικά, το αρχοντικό είναι διακοσμημένο με τοιχογραφίες Γερμανών ζωγράφων.  Το μουσείο ιδρύθηκε το 1975 από τη Φιλοπρόοδο Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ) ενώ αρχικά στεγαζόταν σε μικρότερο χώρο. Μέσα από τις μόνιμες εκθέσεις, παρουσιάζεται η κοινωνική, οικονομική, θρησκευτική, αγροτική, κτηνοτροφική και, γενικότερα, η ζωή της υπαίθρου της Θράκης, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό βίο. Μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνονται ιερά κειμήλια, κοσμήματα, υφαντά και τσεβρέδες, ενδυμασίες Θρακιωτών-Σαρακατσάνων αλλά και Ποντίων, καθώς επίσης και γεωργικά εργαλεία, σκαλισμένες κασέλες, κ.ά. Στον πίσω αύλειο χώρο του μουσείου βρίσκονται τα χαμάμ και το εκκλησάκι των Αγίων Ακινδύνων. Φιλοπρόοδη Ένωση Ξάνθης Υπουργείο Πολιτισμού Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη, η κυρά της Θράκης (1998) JTI Target (βίντεο)

Ορεινό χωριό της περιφερειακής ενότητας Ξάνθης, χτισμένο σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, στο όρος Χαϊντού (Ερύμανθος). Κοντά στο χωριό βρίσκεται ο καταρράκτης του Λειβαδίτη, ο οποίος είναι ο υψηλότερος των Βαλκανίων.

Μετόχι της μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, στη νησίδα της λίμνης Βιστωνίδας ή Μπουρού, κοντά στον οικισμό Πόρτο Λάγος. Η μονή συνδέεται με την ξηρά με ξύλινη γέφυρα και διαθέτει μικρό ξενώνα. Μια μικρή αδελφότητα, η οποία προέρχεται από τη μονή Βατοπαιδίου, λειτουργεί καθημερινά στη μονή. Στις 6 Δεκεμβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Νικολάου, συγκεντρώνεται εδώ πλήθος πιστών. Η δημιουργία της μονής συνδέεται με ορισμένες παραδόσεις. Σύμφωνα με την πρώτη, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Αρκάδιος προσέφερε στη Μονή Βατοπαιδίου την περιοχή στη Βιστωνίδα, όπου στη συνέχεια δημιουργήθηκε το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, ως ανταπόδοση στην Παναγία για τη σωτηρία του από ένα ναυάγιο που συνέβη κοντά στην περιοχή της Μονής Βατοπαιδίου.  Η δεύτερη παράδοση αναφέρεται στη θαυματουργό διάσωση της άρρωστης κόρης ενός Οθωμανού γαιοκτήμονα από έναν ορθόδοξο ασκητή, ο οποίος βρισκόταν στην περιοχή του Πόρτο Λάγος. Για να ευχαριστήσει τον Θεό για τη σωτηρία της κόρης του, ο ευγνώμων πατέρας δώρισε τα κτήματα που είχε στην περιοχή για τη δημιουργία μιας χριστιανικής μονής. JTI Target (βίντεο)

Η μονή βρίσκεται βορειοανατολικά της Ξάνθης, πάνω από τη συνοικία Σαμακώβ. Είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου και αποτελεί πανθρακικό προσκύνημα. Κτίστηκε το 1841 και καταστράφηκε δύο φορές από σεισμό. Μια κρύπτη, που βρίσκεται πίσω και κάτω από το ιερό βήμα, ανάγεται στα 1000-1100. Κατά μία εκδοχή, η ονομασία της μονής οφείλεται σε εικόνα του 16ου αι. με την επιγραφή «Αρχαγγελιώτισσα». Η εικόνα αναπαριστά τη Θεοτόκο πλαισιωμένη από τους αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ. Κατά τη βουλγαρική κατοχή, η μονή λεηλατήθηκε. Σήμερα είναι αναστηλωμένη και δέχεται χιλιάδες προσκυνητές. Μητρόπολη Ξάνθης & Περιθεωρίου Δήμος Ξάνθης (βίντεο)

Η Μονή βρίσκεται βόρεια της Ξάνθης, επάνω σε βράχο, που δεσπόζει στη χαράδρα του ποταμού Κόσυνθου. Αν και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. Η ονομασία της οφείλεται στην εύρεση της εικόνας της Παναγίας μέσα σε καλαμιές, στην περιοχή του ποταμού. Η μονή κτίστηκε στις αρχές του 20ού αι. Σύμφωνα με την παράδοση, το μοναστήρι κτίστηκε κατά την Εικονομαχία (726-843) από εικονόφιλους μοναχούς, οι οποίοι, για να ξεφύγουν από τους εικονοκλάστες, έφυγαν από την Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκαν στη μονή. Μητρόπολη Ξάνθης & Περιθεωρίου EMT Greece Δήμος Ξάνθης (βίντεο)

Καταπράσινη περιοχή που ενδείκνυται για περίπατο. Έχει απόσταση 2,5 χιλιομέτρων και καταλήγει στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Διαρκεί περίπου 1 ώρα. Το μονοπάτι είναι γεμάτο από δέντρα, ενώ από διάφορα σημεία μπορεί ο επισκέπτης να προσεγγίσει τον ποταμό Κόσυνθο, να δει σπηλιές, να επισκεφθεί το παρεκκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ αλλά και να θαυμάσει εκθέματα παραδοσιακών εργαστηρίων.

Χωριό του νομού Ξάνθης, πολύ κοντά στη λίμνη Βιστωνίδα. Είναι από τα χωριά στα οποία κάθε χρόνο, στις 8 Ιανουαρίου, αναβιώνει το έθιμο της Μπάμπως (Γυναικοκρατία). Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός  

Ποταμός που αποτελεί το φυσικό δυτικό σύνορο της Θράκης. Οι πηγές του βρίσκονται στη Βουλγαρία, και ο ποταμός διασχίζει τα βουνά μεταξύ Ορβήλου και Ροδόπης, περνά τα Τέμπη από τη Σταυρούπολη έως τους Τοξότες. Εκβάλλει στο Θρακικό πέλαγος απέναντι από τη Θάσο. Το συνολικό του μήκος φτάνει τα 234 χιλιόμετρα, εκ των οποίων τα 130 χιλιόμετρα βρίσκονται εντός της Ελληνικής επικράτειας. Η κατεύθυνση που ακολουθεί είναι, γενικά, νοτιοανατολική. Στη διαδρομή του από τους Τοξότες μέχρι και τις εκβολές του, σε μήκος 27 χιλιομέτρων, ο ποταμός διασχίζει ένα από τα σημαντικότερα παραποτάμια υδροχαρή δάση της Ευρώπης, το Κοτζά Ορμάν. Το Δέλτα του Νέστου αποτελεί υδροβιότοπο διεθνούς σημασίας. Ο Νέστος λατρεύτηκε ως ιερός ποταμός από τους Θράκες κατά την αρχαιότητα, ενώ αναφορές σε αυτόν έχουν γίνει από πολλούς αρχαίους συγγραφείς, όπως, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Πτολεμαίος και άλλοι.  Ντοκιμαντέρ: Νέστος, το ποτάμι της ζωής (1985) Ντοκιμαντέρ: Η ζωή στα ελληνικά ποτάμια (1995) Ντοκιμαντέρ: Κοιτάζοντας τον Νέστο (1994) Ντοκιμαντέρ: Τα ποτάμια της Θράκης (1986) Ντοκιμαντέρ: Νέστος - Ροδόπη (1999) Ο ποταμός Νέστος και το Δέλτα του Δήμος Τοπείρου (βίντεο)

Η Ξάνθη είναι πόλη της Θράκης, στους πρόποδες της οροσειράς Ροδόπη. Είναι η δωδέκατη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας από πλευράς πληθυσμού. Από πλευράς έκτασης, εκτείνεται σε μια περιοχή 495,1 τ. χλμ. Διοικητικά, είναι πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Ξάνθης και του Δήμου Ξάνθης, ενώ συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη εμπορική και πνευματική δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής. Σημαντικά αξιοθέατα της πόλης είναι το Κάστρο, το Ρολόι, το Μνημείο Ολοκαυτώματος των Εβραίων, οι Καπναποθήκες, το Λαογραφικό μουσείο, το μουσείο Φυσικής ιστορίας, η Πινακοθήκη κ.ά. Μεταξύ άλλων, στην Ξάνθη γεννήθηκαν και/ή έζησαν η λαογράφος Μέλπω Μερλιέ, ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις, ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος, ο ποδοσφαιριστής Βασίλης Τοροσίδης και οι ηθοποιοί Μπέτυ και Ματθίλδη Μαγγίρα. Δήμος Ξάνθης Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη (1998) Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη, η κυρά της Θράκης (1998) Περιφέρεια Α.Μ.Θ. (βίντεο) Δήμος Ξάνθης (βίντεο)

Το Grand Mansion χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα για τον Ισαάκ Δανιέλ, Εβραίο χρηματιστή, μεσίτη και έμπορο καπνού. Μετά τον θάνατό του, πέρασε στο ελληνικό κράτος.  Στον δεύτερο όροφο του διατηρητέου και πλήρως ανακαινισμένου κτιρίου της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου γεννήθηκε το 1925 και έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Μάνος Χατζιδάκις. Οι παλιές φωτογραφίες της οικογενείας του Μάνου Χατζιδάκι, λίγα προσωπικά αντικείμενα, παρτιτούρες και μουσικές σημειώσεις των έργων του εκτίθενται στον χώρο. Τα τελευταία χρόνια στο κτίριο στεγάζεται ο Πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης "Οικία Μάνου Χατζιδάκι" φιλοξενώντας εκδηλώσεις και μουσικές παραστάσεις.  Δήμος Ξάνθης EMT Greece

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη υπαίθρια αγορά στη Βόρεια Ελλάδα. Στη νέα τοποθεσία του, το παμπάλαιο παζάρι της Ξάνθης λαμβάνει χώρα από τις αρχές του 20ού αιώνα, κάθε Σάββατο. Το παζάρι διαθέτει ποικιλία ειδών και το επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι.  Δήμος Ξάνθης Δήμος Ξάνθης (βίντεο)

Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Ξάνθης και αποτελεί τον ιστορικό της πυρήνα. Χτίστηκε μετά το 1829, όταν οι σεισμοί κατέστρεψαν τον προηγούμενο οικισμό. Η πόλη οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια. Με την παλιά πόλη της Ξάνθης συνδέεται και ένας μύθος, ο οποίος υπήρξε ιδιαίτερα διαδεδομένος μεταξύ των κατοίκων της πόλης στα τέλη του 19ου αιώνα και αφορά στην κατάκτηση της πόλης από τους Οθωμανούς. Σύμφωνα με τον μύθο αυτό οι Οθωμανοί, όταν επιχειρούσαν να καταλάβουν την πόλη κατάφεραν να υπερκεράσουν την αντίσταση των κατοίκων επινοώντας ένα τέχνασμα. Προσποιήθηκαν  ότι εγκαταλείπουν την προσπάθεια και έφυγαν από την περιοχή. Επέστρεψαν όμως κρυφά κατά τη διάρκεια της νύχτας και βρήκαν την πόλη αφύλαχτη. Με τον δόλιο αυτό τρόπο κατάφεραν να πραγματοποιήσουν την κατάκτηση της πόλης και να υποδουλώσουν τους κατοίκους της. Η Παλιά Πόλη της Ξάνθης είναι μοναδική και αποτελεί σημαντικό πολιτιστικό κεφάλαιο για την ευρύτερη περιοχή της Θράκης.   Ανάμεσα σε άλλα, εδώ βρίσκονται το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, το πρωτότυπο μουσείο Σπίτι της Σκιάς και η οικία Μάνου Χατζιδάκι.   Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων   Δήμος Ξάνθης (βίντεο)

Παρεκκλήσι στο Πόρτο Λάγος, χτισμένο στο δεύτερο νησάκι, απέναντι από το εκκλησάκι του αγίου Νικολάου. Μια ξύλινη γέφυρα συνδέει τα δύο εκκλησάκια. Το όνομα "Παντάνασσα" σημαίνει "βασίλισσα των πάντων".

Αμμώδης παραλία μήκους 550 μέτρων με πόες και θάμνους που φυτρώνουν σποραδικά. Στη βαθιά της θάλασσα ζουν φύκια. Διάλεξε την παραλία Αβδήρων αν θέλεις να κολυμπήσεις σε ήρεμα νερά. Αν και δεν υπάρχουν πολλές τουριστικές υποδομές, η παραλία είναι από τις αγαπημένες των ντόπιων και προσφέρεται, εκτός από κολύμπι, και για ψάρεμα. Μπορείς να συνδυάσεις το μπάνιο σου με την επίσκεψη στα γειτονικά αρχαία Άβδηρα. Μητρώο ταυτοτήτων υδάτων κολύμβησης της Ελλάδας

Κεντρική πλατεία της Ξάνθης, που σχεδιάστηκε το 1870.

Χωριά στις περιφερειακές ενότητες Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου με πομακικό πληθυσμό. Λόγω του ορεινού χαρακτήρα της περιοχής τα Πομακοχώρια είναι αρκετά απομονωμένα. Για τον λογο αυτό, έχουν διατηρήσει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών και τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους. Οι φιλόξενοι κάτοικοί τους ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια καπνού, κυρίως της ποικιλίας μπασμά. Ντοκιμαντέρ: Νέστος - Ροδόπη (1999) gkthrace - Πομάκικο τραγούδι (βίντεο) Οι Πομάκοι της Θράκης (istorima)

Οικισμός στα σύνορα Ξάνθης και Ροδόπης, στο σημείο όπου η λίμνη Βιστωνίδα ενώνεται με το Θρακικό Πέλαγος. Αποτελεί γνωστό ψαρότοπο, αν και όχι τόσο πλούσιο όσο παλιότερα. Τα κυριότερα είδη που ψαρεύονται είναι το λαβράκι και η μουρμούρα. Καλά νέα για όσους αρέσκονται στην παρατήρηση πουλιών, καθώς στα γύρω πεύκα συχνάζουν πολλοί ερωδιοί. Η περιοχή προσφέρεται και για βόλτες με ποδήλατο ή με τα πόδια, καθώς υπάρχουν διάδρομοι, χωματόδρομοι και μονοπάτια. Φυσικά, μπορείς να κάνεις και πανέμορφες βαρκάδες. Οδηγός Ξάνθης Ντοκιμαντέρ: Ξάνθη The Pilot X Project (βίντεο)

Ο Πύργος Ωρολογίου Ξάνθης του 19ου αιώνα Ο Πύργος του Ρολογιού στη Ξάνθη κατασκευάστηκε το 1859 ή το 1870 από τον Χατζή Εμίν Αγά. Στην αρχική του μορφή υπήρχαν ανάγλυφα το αστέρι και η ημισέληνος. Αποτέλεσε τμήμα του Τεμένους της Αγοράς, το οποίο κάηκε το 1941. Ο πύργος παρουσιάζει επιρροές από διάφορα αρχιτεκτονικά ρεύματα, στοιχεία που οφείλονται όχι μόνο στη γεωγραφική θέση του, καθώς η Ξάνθη αποτέλεσε σταυροδρόμι πολιτισμών αλλά και στην ανακαίνιση που δέχτηκε το 1938. Το Ρολόι, όπως είναι γνωστό το μνημείο, αποτελεί το σήμα κατατεθέν της πόλης. Στο τζαμί κοντά στο παζάρι της Ξάνθης υπήρχε κι άλλος πανομοιότυπος πύργος που ισοπεδώθηκε το 1943 από τον βουλγαρικό στρατό. Archaiologia

Το σαχνισί είναι μια τεχνοτροπία που απαντά στις προσόψεις παραδοσιακών κτιρίων. Πρόκειται για μια προεξοχή του κτιρίου, η οποία στηρίζεται πάνω σε ξύλινα δοκάρια.

Ημιορεινό χωριό της Ξάνθης. Είναι κτισμένο σε μικρή κοιλάδα του ποταμού Κόσυνθου. Ανήκει στα Πομακοχώρια της Ξάνθης και έχει ως βασικό αξιοθέατο το λευκό τζαμί.