Αρχαία Μαρώνεια, το κόσμημα της Ροδόπης
Στην Οδύσσεια ο Όμηρος αναφέρει τον μυθικό ήρωα της Θράκης Ίσμαρο, τη χώρα των Κικόνων όπου ιερέας του Απόλλωνα ήταν ο Μάρων. Η παράδοση θέλει τον ιερέα να είναι ο οικιστής της αποικίας που ίδρυσαν οι κάτοικοι της Χίου, στα μέσα του 7ου αι. π.Χ., από τον οποίον πήρε το όνομά της η πόλη. Διάφορες ιστορικές πηγές μαρτυρούν την οικονομική ανάπτυξη της πόλης, την προσάρτηση της στη Μακεδονία τον 4ο αιώνα π.Χ. και την ακμή της κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή που αναπτύσσεται μεταξύ της παραλίας του Άγιου Χαράλαμπου και του όρους Ίσμαρος έχει αποκαλύψει πολύ σημαντικά αρχαία ερείπια, όπως την οχυρωμένη ακρόπολη στον Άι-Γιώργη που χρονολογείται στον 9ο-8ο αι. π.Χ. με πύλη κατασκευασμένη από γρανίτη. Σήμερα διακρίνονται οι μονολιθικές παραστάδες. Η ακρόπολη ταυτίζεται με την πόλη των Κικόνων Ισμάρα ή Ίσμαρο.
Από τον 4ο αιώνα π.Χ. σώζονται το ιερό που αποδίδεται στον θεό Διόνυσο, τα τείχη της πόλης που είχαν συνολικό μήκος 10 χιλιομέτρων και η οικία που χρονολογείται από τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. με ψηφιδωτό δάπεδο καθώς και άλλα συγκροτήματα κτιρίων. Νότια του οικισμού της Μαρώνειας, στη θέση Καμπάνα, βρίσκεται το αρχαίο θέατρο. Από τη Ρωμαϊκή εποχή σώζονται η ρωμαϊκή αγορά της πόλης και το ρωμαϊκό πρόπυλο από την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού (124-125 μ.Χ.)
Η πρώτη ανθρώπινη παρουσία στην ευρύτερη περιοχή εμφανίζεται στο σπήλαιο του Κύκλωπα Πολύφημου και χρονολογείται από τη νεολιθική περίοδο (5300-3800 π.Χ.) και την πρώιμη χαλκοκρατία.
Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός
Διαρκής κατάλογος των κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων
Ντοκιμαντέρ: Κομοτηνή, η πρωτεύουσα της Θράκης (1998)
Ντοκιμαντέρ: Ο ελληνικός αποικισμός στην αρχαία Θράκη (1988)
Ροδόπη, ένας αειφόρος τουριστικός προορισμός (βίντεο)